Sámegiella vuosttašgiellan (SFS01‑05)
Gealbomihttomearit ja árvvoštallan

Oktavuođaid ovdamearkkat

Čilgehus

Gealbomihttomearit jo3 lasáhus oppalaš studerengelbbolašvuhtii fidnofágalaš oahppoprográmmaid maŋŋá

Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit

  • guldalit diehtojuohkima ja ákkastallama, reflekteret daid hárrái ja árvvoštallat daid, ja ieš geavahit relevánta retoralaš strategiijaid ságastallamiin ja digaštallamiin
  • fágalaš ságastallamiin ságaškuššat oktavuođa birra giela, kultuvrra ja identitehta gaskka
  • lohkat máŋggalágan teavsttaid iešguđetlágan šáŋŋeriin ja čatnat daid kulturhistorjjálaš oktavuhtii
  • lohkat iešguđetlágan teakstašlájaid ja reflekteret daid hárrái historjjálaš ja oahppi dálááiggi konteavsttas
  • suokkardit teavsttaid retoralaččat ja estehtalaččat ja reflekteret fáttáid ja árvvuid hárrái maid teavsttat ovdanbuktet
  • reflekteret ovttaláganvuođaid ja erohusaid hárrái iešguđetlágan apeallavugiin sámi ja eará kultuvrrain
  • analyseret ja ságaškuššat dan mo sámi girjjálašvuohta lea čadnojuvvon sámi kultuvrii ja servodahkii
  • analyseret ja dulkot sámegiel girjjálašvuođa ja eará kultuvrraid teavsttaid
  • reflekteret sámegiela ja kultuvrra hárrái eamiálbmot- ja minoritehtaperspektiivvas
  • čállit teavsttaid iešguđetlágan šáŋŋeriin mat válddahit dahje ságaškuššet sámegielfágalaš fáttáid
  • geavahit fágamáhtu ja dárkilis ja máŋggabealat fágagiela sihke njálmmálaččat ja čálalaččat
  • geavahit árbevirolaš sámi albmanahttinvugiid ja sámigiel terminologiija barggus fágain
  • geavahit máhtu giela, teavstta ja šáŋŋera birra iešguđetlágan njálmmálaš ja čálalaš teakstašlájaid hábmemii
  • geavahit iešguđetlágan retoralaš apeallavugiid ja gielalaš váikkuhangaskaomiid njálmmálaččat ja čálalaččat
  • reflekteret servodaga giellageavaheami hárrái ja dan birra makkár váikkuhusaid dat buktá sámegielaid seailluheapmái ja ovddideapmái
  • ságaškuššat máŋggagielatvuođa eavttuid ja vejolašvuođaid birra skuvllas, bargoeallimis ja servodagas
  • suokkardit iešguđet áiggiid sámegielaid dili ja giellapolitihka
  • suokkardit ja ságaškuššat mo iešguđetlágan majoritehtagielat váikkuhit sámegillii ja reflekteret sámegiela geavaheami eavttuid hárrái ovdal, dál ja boahtteáiggis
  • suokkardit giellagirjáivuođa Sámis ja buohtastahttit iežas giela eará sámegielaiguin
  • lohkat máŋggaid boares teavsttaid ja giellahistorjjálaš perspektiivvas suokkardit daid
  • árvvoštallat, válljet ja geavahit heivvolaš giella- ja gulahallanteknologiija dárbbu ja ulbmila mielde
  • áddet ja geavahit metagiela barggus fágain
  • hálddašit giela hápmeoahpa, syntávssa ja riektačállima gulahallamis ja teakstaráhkadeamis

Dađistaga árvvoštallan

Dađistaga árvvoštallan galgá leat mielde oahpu ja gelbbolašvuođa ovddideamen fágas. Oahppit čájehit ja ovddidit gelbbolašvuođa sámegielas vuosttašgiellan jo3 lasáhus oppalaš studerengelbbolašvuhtii go geavahit fágagiela iešguđetlágan njálmmálaš ja čálalaš gulahallandilálašvuođain. Sii čájehit ja ovddidit maid gelbbolašvuođa go analyserejit, dulkojit ja buohtastahttet iešguđetlágan njálmmálaš ja čálalaš teavsttaid, ja go suokkardit teavsttaid ja reflekterejit daid hárrái. Dasto sii čájehit ja ovddidit gelbbolašvuođa go geavahit máhtu sámegiela, sámi kultuvrra ja sámi servodaga birra go reflekterejit ja ieža ráhkadit iešguđetlágan teavsttaid iešguđetlágan šáŋŋeriin ja iešguđetlágan ulbmiliidda ja vuostáiváldiide. Dasto sii čájehit ja ovddidit gelbbolašvuođa go fágagiela geavahemiin reflekterejit giela ja teavstta hárrái, ja go dárkilit ja máŋggabeallásaččat albmanahttet njálmmálaččat ja čálalaččat, ja go hálddašit gielalaš hápmegáibádusaid.
Oahpaheaddji galgá diktit ohppiid váikkuhit oahpahussii, ja oahppanhálu ja kreativitehta arvvosmahttit go oahppit besset fágalaš čuolmmaiguin kreatiivvalaččat bargat ja daid suokkardit. Oahpaheaddji galgá láhčit oahpahusa nu ahte oahppit ovddidit njálmmálaš ja čálalaš gelbbolašvuođa go besset viidásabbot ovddidit iežaset teavsttaid fágalaš eavttuid ja máhtu vuođul giela ja teavstta birra. Oahpaheaddji ja oahppit galget gulahallat ohppiid ovdáneami birra sámegielas vuosttašgiellan. Oahppit galget beassat geahččaladdat. Gelbbolašvuođa vuođul maid oahppit čájehit, sii galget beassat muitalit maid orrot máhttimin, ja reflekteret iežaset fágalaš ovdáneami birra. Oahpaheaddji galgá oaivadit viidásit oahppama birra ja heivehit oahpahusa nu ahte oahppit besset rávvagiid geavahit iežaset njálmmálaš ja čálalaš teavsttaid divodeapmái ja viidáseabbo ovddideapmái.

Oppalaš árvvoštallan

Oppalašárvosátni galgá čájehit oahppi ollislaš gelbbolašvuođa sámegielas vuosttašgiellan –fágas, jo3 lasáhusa oppalaš studerengelbbolašvuhtii oahpahusa loahpaheamis. Oahpaheaddji galgá plánet ja láhčit oahpahusa nu ahte oahppit besset máŋggaláhkai, ja iešguđetge oktavuođain čájehit iežaset gelbbolašvuođa mas áddejupmi, reflekšuvdna ja kritihkalaš jurddašeapmi leat oassin. Oahpaheaddji galgá bidjat árvosáni njálmmálaš sámegielas vuosttasgiellan fágalaš, gielalaš ja kultuvrralaš gelbbolašvuođa vuođul maid oahppi lea čájehan go fágalaš sisdoalu lea njálmmálaččat kommuniseren. Oahpaheaddji galgá bidjat árvosáni čálalaš sámegielas vuosttašgiellan fágalaš, gielalaš ja kultuvrralaš gelbbolašvuođa vuođul maid oahppi lea čájehan máŋgga teavsttas iešguđetlágan šáŋŋeriin.