Lášmmohallama (KRO01‑05)
Gealbomihttomearit ja árvvoštallan
Gealbomihttomearit 10. ceahki maŋŋá
Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit
- suokkarditiežas hárjehallanvejolašvuođaid, dearvvašvuođa ja dearvvašvuođadovddu stoahkama, dánsuma, olgodaddama, valáštallandoaimmaid ja eará lihkadandoaimmaid bokte
Suokkardit mearkkaša vásihit ja geahččaladdat ja dainna sáhttá duhtadit sáhkkiivuođa ja imaštallama. Suokkardit sáhttá mearkkašit áicat, iskat, fuomášit, dárkut ja dutkat. Muhtumin dat oaivvilda ahte iskkadit iešguđet beliid áššis rabas ja kritihkalaš ságaškuššamiin. Dutkkadit sáhttá maid mearkkašit ahte mii geahččalit ja árvvoštallat bargovugiid, buktagiid dahje reaidduid.
- hárjehallat jaovdánahttitgálggaid iešguđetlágan lihkadandoaimmain
Ovdánahttit sáhttá leat hábmet, ráhkadit, modelleret dahje ráhkadit ođđa vugiid, buktaga dahje bálvalusa.
- hárjehallat jačađahitnuoraidkultuvrraid ja eará kultuvrraid dánsundoaimmaid, ja ovttas mielohppiiguin ráhkadit ja ovdanbuktit dánsunkomposišuvnnaid
Čađahit lea álggahit, dahkat ja ollašuhttit juoidá, ovdamearkka dihte dahkamuša, guorahallama dahje plánejuvvon barggu.
- reflekteretmot iešguđetlágan rumašgovvádusat medias ja servodagas váikkuhit lihkadandoaimmaide, rumašidentitehtii ja iešgovvii
Reflekteret lea guorahallat ja jurddašit iešguđet beliid iežas dahje earáid daguin,guottuin ja jurdagiin. Mii sáhttit maid reflekteret áššiid ja diliid, geavatlaš doaimmaid dahje iežamet oahppama. Reflekšuvnnaid bokte sáhttá geahččalit iežas jurdagiid ja guottuid, ja nu ovddidit buoret áddejumi ja máhtu.
- plánetja
Plánet lea go ráhkada áigumuša man láhkai juksat ulbmila. Plána válddaha mo mii áigut ovdánit vai juksat ulbmila, ja sáhttá čujuhit makkár oktavuohta lea doaimmaid, čađaheami ja ulbmila gaskka.
čađahitlihkadandoaimmaid maid sáhttá dahkat beroškeahttá vigiin ja dávddainČađahit lea álggahit, dahkat ja ollašuhttit juoidá, ovdamearkka dihte dahkamuša, guorahallama dahje plánejuvvon barggu.
- geavahitiežas gálggaid ja máhtu nu ahte dat sáhttet addit ovdáneami earáide
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- dohkkehit iežas ja earáid erohusaid lihkadandoaimmain ja fátmmastit buohkaid, beroškeahttá eavttuin
- áddetmáŋggalágan kárttaid ja digitála reaidduid ja
Áddet lea fáhtet oaivila juoga mas, áddet mii midjiide muitaluvvo dahje mo áššit gullet oktii.
geavahitdaid dádjadit oahpes ja amas guovlluinVálddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- vuodjat iešguđetlágan vuojadanteknihkaiguin ja máhttit vuodjat guhkibuš gaskka iežas mihttomeari vuođul
- áddetja
Áddet lea fáhtet oaivila juoga mas, áddet mii midjiide muitaluvvo dahje mo áššit gullet oktii.
čađahitheaggagádjuma čázis ja gáttis olgun luonddusČađahit lea álggahit, dahkat ja ollašuhttit juoidá, ovdamearkka dihte dahkamuša, guorahallama dahje plánejuvvon barggu.
- áddetja
Áddet lea fáhtet oaivila juoga mas, áddet mii midjiide muitaluvvo dahje mo áššit gullet oktii.
čađahitheaggagáddju vuosttašveahkiČađahit lea álggahit, dahkat ja ollašuhttit juoidá, ovdamearkka dihte dahkamuša, guorahallama dahje plánejuvvon barggu.
- olgodaddat iešguđet jagiáiggiin, maiddái idjadit olgun, jareflekteretmaid luondduvásáhusat sáhttet mearkkašit alcces ja earáide
Reflekteret lea guorahallat ja jurddašit iešguđet beliid iežas dahje earáid daguin,guottuin ja jurdagiin. Mii sáhttit maid reflekteret áššiid ja diliid, geavatlaš doaimmaid dahje iežamet oahppama. Reflekšuvnnaid bokte sáhttá geahččalit iežas jurdagiid ja guottuid, ja nu ovddidit buoret áddejumi ja máhtu.
- árvvoštallatiešguđetlágan olgodoaimmaid riskka ja dorvvolašvuođa,
Árvvoštallat lea vihkkedallat ášši dahje oaivila iešguđet beliid. Dat sáhttá maid sisdoallat buktaga dahje proseassa kvaliteahta meroštallama. Árvvoštallama vuođul dahkkojuvvo dávjá mearrádus, vihkkedallan dahje loahppacealkka (konklušuvdna).
áddetjaÁddet lea fáhtet oaivila juoga mas, áddet mii midjiide muitaluvvo dahje mo áššit gullet oktii.
čađahitluottahis ja oadjebas johtaleamiČađahit lea álggahit, dahkat ja ollašuhttit juoidá, ovdamearkka dihte dahkamuša, guorahallama dahje plánejuvvon barggu.
Dađistaga árvvoštallan
Dađistaga árvvoštallan galgá leat mielde ovddideamen oahppama ja gelbbolašvuođa fágas. Oahppit čájehit ja
ovdánahttet gelbbolašvuođas lášmmohallamis 8., 9. ja 10. ceahkis go hárjehallet ja geavahit máhtuid ja
gálggaid eanet ahte eanet kompleaksa lihkadandilálašvuođain, geavahit iežaset gálggaid ja máhtuid vai earát
maiddái galget ovdánit fágas, ja dohkkehit iežas ja earáid erohusaid lihkadandoaimmain. Oahppit čájehit
maiddái gelbbolašvuođa go johtet luonddus iešguđet jagiáiggiin, maiddái idjadit olgun, ja reflekterejit maid
luondduvásáhusat mearkkašit alcces ja earáide.
Lášmmohallamis lea ovttasdoaibman earáiguin, hárjehallan ja searvan iešguđetlágan lihkadandoaimmaide ja
luonddus johtaleapmi dehálaš oasit fága gelbbolašvuođas. Ohppiid áŋgiruššan lea dehálaš oassi
gelbbolašvuođas lášmmohallamis. Áŋgiruššan lášmmohallamis mearkkaša ahte oahppit besset geahččalit
čoavdit fágalaš hástalusaid buoremus lági mielde vuollánkeahttá, čájehit iešheanalašvuođa, hástalit iežaset
fysalaš kapasitehta ja ovttasbargat earáiguin.
Oahpaheaddji galgá diktit ohppiid váikkuhit oahpahussii ja arvvosmahttit oahppanhálu iešguđetlágan
lihkadandoaimmaid bokte maid oahppit dahket okto dahje ovttas earáiguin, ja go sii besset árvvoštallat iežaset
barggu lášmmohallamis. Oahpaheaddji galgá gulahallat ohppiiguin sin ovdáneami birra lášmmohallamis.
Oahppit galget beassat geahččaladdat. Ohppiid čájehuvvon gelbbolašvuođa vuođul galget oahppit beassat
muitalit maid sii orrot máhttimin ja reflekteret iežaset fágalaš ovdáneami birra. Oahpaheaddji galgá oaivadit
viidásit oahppama birra ja heivehit oahpahusa nu ahte oahppit besset geavahit rávvagiid ovddidit iežaset
gelbbolašvuođa lihkadandoaimmain, searvamis ja hárjehallamis ovttas earáiguin, heaggagádjumis,
olgodoaimmain ja olgodaddamis.
Oppalaš árvvoštallan
Oppalašárvosátni galgá čájehit oahppi ollislaš gelbbolašvuođa lášmmohallamis, go oahpahus loahpahuvvo
maŋŋá 10. ceahki. Oahpaheaddji galgá plánet ja láhčit dili nu ahte oahppit besset čájehit iežaset
gelbbolašvuođa iešguđet láhkai mat fátmmastit áddejumi, reflekšuvnna ja kritihkalaš jurddašeami iešguđet
oktavuođain. Oahpaheaddji galgá bidjat árvosáni lášmmohallamis oahppi čájehuvvon gelbbolašvuođa vuođul
fágas. Ovttasdoaibman earáiguin, hárjehallan ja searvan iešguđetlágan lihkadandoaimmaide ja luonddus
johtaleapmi leat dehálaš oasit lášmmohallama gelbbolašvuođas. Ohppiid áŋgiruššan lea oassi lášmmohallama
gelbbolašvuođas ja lea danne oassi árvvoštallanvuođus.