Ieŋŋilsa (ENG01‑04)
Máhtudakulme ja árvustallam
Máhtudakulme 4. jahkedáse maŋŋela
Åhpadusá ulmme le oahppe galggá máhttet
- åtsåditiesjguhtiklágásj báhkogirjijt ja gåktu dajt máhttá giellaåmastimen adnet
Åtsådit merkaj vásedit ja gæhttjaladdat ja máhttá diehtemvájnov ja oavdduhimev vaddet. Åtsådit máhttá merkahit ájttsat, åhtsåt, ielvvet, váksjot ja guoradallat. Muhttijn merkaj iesjgeŋgalágásj bielijt ássjes guoradallat rabás ja lájttális árvvaladdama baktu. Åtsådit máhttá aj merkahit barggovuogijt, buktagijt jali vædtsagijt gæhttjalit ja árvustallat.
- adnetdigitála ressursajt åtsådittjat gielav ja iehtjádij siegen barggat
Adnet le gå juojddáv ávkástalá jali juojddáv dagá ájggomusáv jåvsåtjit. Adnet le vargga sæmmi gå ávkástallat, sæmmi gå adnuj válldet duola dagu barggovuogev jali vædtsagav.
- åtsåditja
Åtsådit merkaj vásedit ja gæhttjaladdat ja máhttá diehtemvájnov ja oavdduhimev vaddet. Åtsådit máhttá merkahit ájttsat, åhtsåt, ielvvet, váksjot ja guoradallat. Muhttijn merkaj iesjgeŋgalágásj bielijt ássjes guoradallat rabás ja lájttális árvvaladdama baktu. Åtsådit máhttá aj merkahit barggovuogijt, buktagijt jali vædtsagijt gæhttjalit ja árvustallat.
adnetieŋŋils alfabiehtav ja jiednadimminsstarav iesjguhtiklágásj ståhkam-, lávllom- ja giellaåmastimdåjmajnAdnet le gå juojddáv ávkástalá jali juojddáv dagá ájggomusáv jåvsåtjit. Adnet le vargga sæmmi gå ávkástallat, sæmmi gå adnuj válldet duola dagu barggovuogev jali vædtsagav.
- gulldalitja
Gulldalit merkaj ájttsat, dádjadit ja tjadnat juojddá juosik mij åvddånbuvteduvvá auditijva, visuála jali taktijla njálmálasj guládallamin, juogu de njuolgga guládallamin jali digitála medijáj baktu.
dádjaditbágojt ja moallánagájt hiebaduvvam tevstajnDádjadit le árvvedit mav juojddá merkaj, mij javladuvvá jali gåktu dan vijor le. Dádjadusáv máhttá vuosedit gå tjielggi, máhttelisvuodajt árvvaladdá, vuogijt buohtastahttá jali kvalitiehtav árvustallá.
- adnetmuhtem dábálasj bágutjijt, væhttsás moallánagájt ja álkkes frásajt ja gárgadisájt vaj oadtju viehkev dádjadittjat ja dádjaduvvat
Adnet le gå juojddáv ávkástalá jali juojddáv dagá ájggomusáv jåvsåtjit. Adnet le vargga sæmmi gå ávkástallat, sæmmi gå adnuj válldet duola dagu barggovuogev jali vædtsagav.
- sæbrrat ságastallamijda ietjas dárboj ja iehtjádij dåbdoj, árggabiejviellema ja berustimij birra ja tjuovvot ságastallama njuolgadusájt
- ájttsat bágojt ja ståhkat daj ja moallánagáj ma li aktisattja ieŋŋilsij ja ietjá gielajda majt oahppe dåbddå
- identifisierit báhkoklássajt hiebaduvvam tevstajn
- tjuovvot álkkes duollatjállema ja gárgadisstruktuvraj njuolgadusájt
- låhkåt jadádjadittevstajt majna li bágo ma jiednaduvvi gåktu tjáleduvvi, ja oahpes ja amás báhkogåvå
Dádjadit le árvvedit mav juojddá merkaj, mij javladuvvá jali gåktu dan vijor le. Dádjadusáv máhttá vuosedit gå tjielggi, máhttelisvuodajt árvvaladdá, vuogijt buohtastahttá jali kvalitiehtav árvustallá.
- låhkåt jadádjaditoahpes ja amás bágojt, frásajt ja gárgadisájt iesjválljidum tevstajn
Dádjadit le árvvedit mav juojddá merkaj, mij javladuvvá jali gåktu dan vijor le. Dádjadusáv máhttá vuosedit gå tjielggi, máhttelisvuodajt árvvaladdá, vuogijt buohtastahttá jali kvalitiehtav árvustallá.
- låhkåt iesjguhtiklágásj tevstajt, aktan gåvvågirjijt, ja ságastallat daj birra
- tjállet álkkes tevstajt ma ájádusájt ja vuojnojt åvddånbukti
- ságastallat nágin bielij birra iesjguhtiklágásj iellemvuogijn, árbbedábijn ja dábijn ieŋŋils væráldin ja Vuonan
- åttjudit bágojt, frásajt ja kultuvralasj máhtov ieŋŋils mánájgirjálasjvuoda ja mánájkultuvra baktu
Åhpadattijn árvustallam
Åhpadattijn árvustallam galggá viehkken åvdedit oahppamav ja fáhkamáhtudagáv åvddånahttet. Oahppe vuosedi ja åvddånahtti máhtudagáv ieŋŋilsin 3. ja 4. jahkedásen gå ståhki, åtsådi ja sæbrri njálmálasj, tjálalasj ja digitálla aktandoajmmamij. Ja de oahppe vuosedi ja åvddånahtti máhtudagáv gå vijddábut gaskosti ietjasa vásádusájt ieŋŋilsijn ja ieŋŋils kultuvrajn. Åhpadiddje galggá dilev láhtjet oahppijoassálasstemij ja arvusmahttet oahppammiellaj iesjguhtiklágásj stratesjijjaj ja åhpadimressursaj baktu váj oahppij låhkåmtjehpudagájt ja njálmálasj ja tjálalasj tjehpudagájt åvddånahttá. Åhpadiddje galggá dibddet oahppijt liehket dåjmalattja, ståhkat, åtsådit ja adnet majt li oahppam ådå dilijn. Oahppe galggi vásedit jut gæhttjaladdat aktu ja iehtjádij siegen la oassen giela oahppamis. Åhpadiddje ja oahppe galggi ságastallat oahppij åvddånime birra ieŋŋilsin. Dajna máhtudagájn mav oahppe vuosedi, galggi bessat moalgget majt ietjasij mielas bukti, ja majt buorebut nahki gå åvddåla. Åhpadiddje galggá bagádallat ienep oahppama gáktuj ja åhpadimev hiebadit navti váj oahppe bessi adnet rádijt åvdedittjat låhkåmtjehpudagájt, tjállemtjehpudagájt ja njálmálasj ja digitála tjehpudagájt fágan.