Dárogiella oahppijda gejn le sámegiella vuostasjgiellan - oappopládna (NOR3-03)

Máhtudakmihto lasádus dábálasj oahppomáhtudahkaj - viddnofágalasj åhpadusprográmmaj maŋŋela

Njálmálasj guládallam

Mål for opplæringen er at eleven skal kunne

• refererit dárogiellaj njálmálasj sáme tevstajt bæjválasj dáhpádusáj birra ja ássjij birra ma skåvllåj guosski
• adnet máhtov retorihkalasj apællavuogij birra dagástaládijn ja åvddånbuvtedijn
• adnet ietjas prográmmafága fáhkamáhtov dagástaládijn ja åvddånbuvtedijn
• åvddånbuktet dárogiellafágalasj ássjijt ja árvvaladdat ássjijt ma li åvddån biejadum
• gulldalit ja árvustallat argumentasjåvnåv njálmálasj tevstajn iesjgeŋga mediajn ja árvustallat sisanov ja hámev
• refererit dárogiellaj sámegielak njálmálasj tevstajs ma guosski ássjijda bájkálasj sebrudagás
• åvddånbuktet báhkovalljudagájn ja vuogas gielajn ulmmáj ja vuosstájválldáj hiebaduvvam
• árvvaladdat fágalasj ássjijt fáhkaterminologija ja ålleslasj argumentasjåvnå baktu
• aktij biedjat ja åvddån buktet ráddjidum tjáppagirjálasjvuoda prográmmav

Tjálalasj guládallam

Mål for opplæringen er at eleven skal kunne

• låhkåt tevstajt sihke girjjedárogiellaj ja ådådárogiellaj iesjgeŋga sjáŋŋarin ja tevstajt analyserit váj máhttá juojddáv miejnnit daj ássjij birra majt låggŋiji ja dajt árvojt majt åvdedi
• tjállet tevstajt tjielgas ájggomusájn, buorre struktuvrajn ja aktijvuodajn
• tjállet tevstajt, tjielggidusájt, girjálasjvuoda dålkkumijt, árvvaladdamijt ja ietjá resonerijiddje tevstajt ma sjuggelisá, diedediddje ja argumenteriji
• låhkåt tjuoldedum dálásj ájge tevstajt ja árvvaladdat gåktu dá tevsta gielalattjat ja temáhtalattjat mijá ájgev gåvvidi
• tjállet báhkovalljudagájn ja vuogas gielajn, ja máhttet guovdásj hábmegájbbádusájt
• tjállet girjálasjvuoda dålkkumijt, retorihkalasj analyjsajt, sjuggelis tevstajt ja resonnerijiddje tevstajt ma vuolggi dárogiellafága tevstajs
• tjállet diedediddje tevstajt, guoradallamijt ja árvvaladdamijt tjielgga ájggomusájn, vuogas struktuvrajn ja ássjálasj diedoj
• gáldojt lájttális láhkáj adnet ja návti váj iehtjáda máhtti dajt guoradit ja buktet digitála gálldodiededimev

Giella, girjálasjvuohta ja kultuvrra

Mål for opplæringen er at eleven skal kunne

• tjielggit dárogiela gielladagástallamav ja giellapolitihkav 1800-lågon
• tjielggit dárkkelit ássjeprosatevstaj argumentaj retorihka máhto milta
• buohtastahttet subtsastallamvuogijt ja árvojt dálásj ájge tjuoldedum tevstajn dijdaj ja álmmuksubttsasij subtsastallamvuogijda ja árvojda
• buohtastahttet gåktu “sámevuohta” ja “dáttjavuohta” åvddån boahtá tevstajn sáme ja dáttja girjálasjvuodan
• låhkåt tjuoldedum guovdásj dárogielak ja muhtem europealasj tevstajt gasskaájges gitta romantihkkaj, dajt kultuvrrahiståvrålasj ájggudahkaj biedjat ja sisanov ja hámev kommenterit
• analyserit sisanov ja árvustallat gielalasj vájkkudimnævojt tevstajn ma li iesjgeŋgalágásj digitála mediajs viettjaduvvam
• refererit gáldojda ja dajt árvustallat guoskavasj fágalasj aktijvuodajn
• tjielggit muhtem tjuoldedum dárogiela njálmálasj giela variántaj sierralágásjvuodajt ja ájádallat makkir ássje máhtti njálmálasj giela åvddånahttemav vájkkudit
• tjielggit vuona gielladagástallamav ja giellapolitihkav 1900 jage rájes gitta udnátjij
• dagástallat dárojduhttempolitihka vájkkudusájt sáme guovlojn
• åvddånbuktet tjuoldedum nuorttarijkaj tevstajt jårggålibmen ja vuodotækstan
• analyserit, dålkkut ja buohtastahttet tjuoldedum guovdásj dárogiela ja muhtem rijkajgasskasasj tevstajt iesjgeŋga girjálasjvuoda histåvrålasj árbbedábijs romantihka rájes gitta udnátjij, ja daj kultuvrrahiståvrålasj ájggudahkaj biedjat
• retorihka buojkuldagájt adnet iesjgeŋga ássjeprosásjáŋŋarij tevstaj analyserima ja árvustallama diehti