Matematihke 1-10 (MAT01‑05)
Maahtoeulmieh jïh vuarjasjimmie

Ektiedimmieh

Tjïelkestimmie

Maahtoeulmie 10. daltesen mænngan

Lïerehtimmien ulmie lea learohke edtja maehtedh

  • multiplikasjovnem polynomeste goerehtidh

    Goerehtidh lea dååjredh jïh eksperimenteradidh, jïh maahta tjetskehkevoetem jïh onterdimmiem gorredidh. Goerehtidh maahta årrodh daajedh, ohtsedh, vueptiestidh, vïhtesjidh jallh kraanskodh. Såemies aejkien sæjhta årrodh ovmessie bielieh aktede aamhtesijstie goerehtidh akten ræhpas jïh laejhtehks digkiedimmien tjirrh. Goerehtidh maahta aaj årrodh teestadidh jallh pryövedh jïh barkoevuekieh, dorjesh jallh dalhketjh evalueradidh.

     jïh generaliseeredh algebraiske jïh geometrijes
  • jïjtsevoeth goerehtidh

    Goerehtidh lea dååjredh jïh eksperimenteradidh, jïh maahta tjetskehkevoetem jïh onterdimmiem gorredidh. Goerehtidh maahta årrodh daajedh, ohtsedh, vueptiestidh, vïhtesjidh jallh kraanskodh. Såemies aejkien sæjhta årrodh ovmessie bielieh aktede aamhtesijstie goerehtidh akten ræhpas jïh laejhtehks digkiedimmien tjirrh. Goerehtidh maahta aaj årrodh teestadidh jallh pryövedh jïh barkoevuekieh, dorjesh jallh dalhketjh evalueradidh.

     jïh viertiestidh

    Viertiestidh lea hedtieh jïh joekehtsh goerehtidh göökte jallh jienebi tsiehkiej gaskem.

     ovmessie funksjovnine viehkine digitaale dïrregh nuhtjedh

    Nuhtjedh sæjhta jiehtedh mijjieh nåhtoem mestie akt vaeltebe jallh dahkoem darjobe juktie aktem ulmiem jaksedh. Nuhtjedh lea mahte seamma goh nåhtadidh, åtnose vaeltedh, vuesiehtimmien gaavhtan akte vuekie jallh dïrrege.

  • ligningh darjodh, loetedh jïh tjïelkestidh mah leah praktihkeles tsiehkiej bïjre
  • bijjiedimmietaalem akten lineæære funksjovnese ryöknedidh jïh dam nuhtjedh

    Nuhtjedh sæjhta jiehtedh mijjieh nåhtoem mestie akt vaeltebe jallh dahkoem darjobe juktie aktem ulmiem jaksedh. Nuhtjedh lea mahte seamma goh nåhtadidh, åtnose vaeltedh, vuesiehtimmien gaavhtan akte vuekie jallh dïrrege.

     baakoetjïertide tjïelkestidh, jarkelimmie fïerhten ektievoetese jïh gaskemedtien drïekte
  • ektiedimmiem goerehtidh

    Goerehtidh lea dååjredh jïh eksperimenteradidh, jïh maahta tjetskehkevoetem jïh onterdimmiem gorredidh. Goerehtidh maahta årrodh daajedh, ohtsedh, vueptiestidh, vïhtesjidh jallh kraanskodh. Såemies aejkien sæjhta årrodh ovmessie bielieh aktede aamhtesijstie goerehtidh akten ræhpas jïh laejhtehks digkiedimmien tjirrh. Goerehtidh maahta aaj årrodh teestadidh jallh pryövedh jïh barkoevuekieh, dorjesh jallh dalhketjh evalueradidh.

     gaskem konstaante jarkelimmie prosenten mietie, sjïdtedimmiefaktovre jïh eksponentialfunksjovnh
  • sjiehteles bïevnesh teekstijste veedtjedh jïh toelhkestidh

    Toelhkestidh lea mïelem jallh goerkesem tseegkedh mïelesisvegistie aktene fenomeenesne, praktihkeles tsiehkesne jallh tjeahpoevuekesne. Goerkese daamtaj analysese bigkie aktegsbiehkijste jïh ektiedimmeste dej gaskem.

     åestemen jïh doekemen bïjre jïh ovmessie såarhts löönemi bïjre, jïh dejtie nuhtjedh

    Nuhtjedh sæjhta jiehtedh mijjieh nåhtoem mestie akt vaeltebe jallh dahkoem darjobe juktie aktem ulmiem jaksedh. Nuhtjedh lea mahte seamma goh nåhtadidh, åtnose vaeltedh, vuesiehtimmien gaavhtan akte vuekie jallh dïrrege.

     dåeriesmoerh hammoedidh jïh loetedh
  • aktem goerehten barkoem persovneles ekonomijen bïjre soejkesjidh

    Soejkesjidh lea soejkesjem bïejedh juktie ulmiem jaksedh. Soejkesje buerkeste guktie mijjieh libie ussjedamme darjodh juktie ulmiem jaksedh, jïh maahta ektiedimmiem vuesiehtidh darjomi, tjïrrehtimmien jïh ulmien gaskem.

    , darjodh jïh åehpiedehtedh

    Åehpiedehtedh lea vuesiehtidh, tjïelkestidh jïh aktem faageles teemam jallh dorjesem buektedh. Maahta joekehtslaakan åehpiedehtedh, men ulmie åehpiedehtieminie lea teemam jallh dorjesem åehpies darjodh mubpide. Åehpiedehtedh maahta aaj årrodh illustreredh jïh demonstreradidh.

  • funksjovnh nuhtjedh

    Nuhtjedh sæjhta jiehtedh mijjieh nåhtoem mestie akt vaeltebe jallh dahkoem darjobe juktie aktem ulmiem jaksedh. Nuhtjedh lea mahte seamma goh nåhtadidh, åtnose vaeltedh, vuesiehtimmien gaavhtan akte vuekie jallh dïrrege.

     modelleeremisnie jïh vuekiej jïh illedahki åvteste argumenteeredh
  • tsiehkieh modelleeredh reelle daataj bïjre, illedahkide åehpiedehtedh

    Åehpiedehtedh lea vuesiehtidh, tjïelkestidh jïh aktem faageles teemam jallh dorjesem buektedh. Maahta joekehtslaakan åehpiedehtedh, men ulmie åehpiedehtieminie lea teemam jallh dorjesem åehpies darjodh mubpide. Åehpiedehtedh maahta aaj årrodh illustreredh jïh demonstreradidh.

     jïh argumenteeredh modellh leah faamosne
  • matematihkeles jïjtsevoeth jïh ektiedimmieh goerehtidh

    Goerehtidh lea dååjredh jïh eksperimenteradidh, jïh maahta tjetskehkevoetem jïh onterdimmiem gorredidh. Goerehtidh maahta årrodh daajedh, ohtsedh, vueptiestidh, vïhtesjidh jallh kraanskodh. Såemies aejkien sæjhta årrodh ovmessie bielieh aktede aamhtesijstie goerehtidh akten ræhpas jïh laejhtehks digkiedimmien tjirrh. Goerehtidh maahta aaj årrodh teestadidh jallh pryövedh jïh barkoevuekieh, dorjesh jallh dalhketjh evalueradidh.

     viehkine programmeeremem nuhtjedh

    Nuhtjedh sæjhta jiehtedh mijjieh nåhtoem mestie akt vaeltebe jallh dahkoem darjobe juktie aktem ulmiem jaksedh. Nuhtjedh lea mahte seamma goh nåhtadidh, åtnose vaeltedh, vuesiehtimmien gaavhtan akte vuekie jallh dïrrege.

Jaabnan vuarjasjimmie

Jaabnan vuarjasjimmie edtja viehkiehtidh lïeremem eevtjedh jïh maahtoem matematihkesne evtiedidh. Learohkh maahtoem vuesiehtieh jïh evtiedieh faagesne 10. daltesisnie gosse åssjaldahkh jïh strategijh formaliseerieh viehkine matematihkeles gïeleste. Learohkh aaj maahtoem vuesiehtieh jïh evtiedieh gosse matematihkeles ektiedimmieh jïh struktuvrh goerehtieh jïh generaliseerieh algebraen jïh maereles representasjovni tjïrrh. Dah maahtoem vuesiehtieh jïh evtiedieh gosse goerehten barkoem matematihkesne soejkesjieh, darjoeh jïh åehpiedehtieh. Dah aaj maahtoem matematihkesne vuesiehtieh jïh evtiedieh gosse resonneerieh jïh argumenteerieh jïjtsh jïh mubpiej vuekiej jïh loetemi åvteste.

Lohkehtæjja edtja sjïehteladtedh guktie learohkh leah meatan jïh lïeremelastose skreejrehtidh gosse baaja learohkh matematihkem goerehtidh viehkine kreatijve årrodh, modelleeredh jïh ussjedadtedh. Lohkehtæjja edtja learohkigujmie soptsestalledh dej evtiedimmien bïjre gosse edtja ektiedimmieh vuejnedh dej ovmessie daajroesuerkiej gaskem jïh maereles strategijh veeljedh. Learohkh edtjieh nuepiem åadtjodh pryövedh jïh fiejlieh darjodh. Dan maahtoen mietie maam learohkh vuesiehtieh, edtjieh nuepiem åadtjodh baakoeh bïejedh dïsse maam dååjroeh sijjieh buektiehtieh, jïh jïjtsh faageles evtiedimmien bijjeli ussjedadtedh. Lohkehtæjja edtja bïhkedidh guhkiebasse lïeremen bïjre jïh lïerehtimmiem sjïehteladtedh guktie learohkh maehtieh bïhkedimmiem nuhtjedh maahtoem evtiedidh modelleeremisnie jïh goerkesisnie matematihkesne, jïh guktie maehtieh aarebi daajroeh jïh tjiehpiesvoeth nuhtjedh orre jïh ovnohkens ektiedimmine.

Galhkuvevuarjasjimmie

Galhkuvevuarjasjimmie edtja dam tjåenghkies maahtoem vuesiehtidh maam learohke matematihkesne åtna gosse lïerehtimmiem galhkoe 10. daltesen mænngan. Lohkehtæjja edtja soejkesjidh jïh sjïehteladtedh guktie learohkh åadtjoeh sijjen maahtoem vuesiehtidh joekehtslaakan, mesnie goerkese, ussjedadteme jïh laejhtehks ussjedimmie, ovmessie ektiedimmine. Lohkehtæjja edtja karakteerem matematihkesne bïejedh dan maahtoen mietie maam learohke lea vuesiehtamme, dovne tjaaleldh, njaalmeldh jïh digitaalelaakan, viehkine matematihkeles buektemevuekieh nuhtjedh, dåeriesmoereloetemestrategijh nuhtjedh jïh ussjedadtedh jïh argumenteeredh loetemi jïh modelli åvteste.