Matematihke 1-10 (MAT01‑05)
Maahtoeulmieh jïh vuarjasjimmie
Maahtoeulmie 2. daltesen mænngan
Lïerehtimmien ulmie lea learohke edtja maehtedh
- taalh, veahkah jïh hammoeh öörnedh jïjtsevoeti mietie, dejtie viertiestidhjïh ussjedadtedh
Viertiestidh lea hedtieh jïh joekehtsh goerehtidh göökte jallh jienebi tsiehkiej gaskem.
mejtie gåarede dejtie jienebi vuekine öörnedhUssjedadtedh lea goerehtidh jïh ussjedadtedh ovmessie bieliej bijjeli jïjtsh jallh mubpiej dahkojne, vuajnojne jïh åssjalommesinie. Maehtebe aaj ussjedadtedh akten aamhtesen bijjelen, praktihkeles darjomi bijjeli jallh jïjtse lïeremen bijjelen. Ussjedadteme lea jïjtse åssjaldahkh jïh vuajnoeh pryövedh juktie buerebe daajroem jïh goerkesem evtiedidh.
- taalh, veahkah jïh ryöknemem goerehtidhstååkedimmesne, eatnamisnie, guvvietjeahposne, musihkesne jïh maanalidteratuvresne, taalide joekehtslaakan representeeredh jïh dej ovmessie representasjovni gaskem jarkoestidh
Goerehtidh lea dååjredh jïh eksperimenteradidh, jïh maahta tjetskehkevoetem jïh onterdimmiem gorredidh. Goerehtidh maahta årrodh daajedh, ohtsedh, vueptiestidh, vïhtesjidh jallh kraanskodh. Såemies aejkien sæjhta årrodh ovmessie bielieh aktede aamhtesijstie goerehtidh akten ræhpas jïh laejhtehks digkiedimmien tjirrh. Goerehtidh maahta aaj årrodh teestadidh jallh pryövedh jïh barkoevuekieh, dorjesh jallh dalhketjh evalueradidh.
- joekehtslaakan ryöknedh dovne åvtese jïh båastode, ovmessie aalkoetsiehkieh jïh joekehts differaansem veeljedh, jïh möönsterem ryökneminie buerkiestidh
Buerkiestidh lea guvviedidh jallh vaajestidh aktem dååjresem, heannadimmiem, barkoeprosessem jallh faageles teemam. Maam akt buerkiestidh aaj maahta årrodh sjyöhtehke faagedïejvesh nuhtjedh juktie daajroem teeman bïjre systematiseradidh.
- sïejhme jïjtsevoeth paarretaaline jïh oddetaaline goerehtidhjïh buerkiestidh
Goerehtidh lea dååjredh jïh eksperimenteradidh, jïh maahta tjetskehkevoetem jïh onterdimmiem gorredidh. Goerehtidh maahta årrodh daajedh, ohtsedh, vueptiestidh, vïhtesjidh jallh kraanskodh. Såemies aejkien sæjhta årrodh ovmessie bielieh aktede aamhtesijstie goerehtidh akten ræhpas jïh laejhtehks digkiedimmien tjirrh. Goerehtidh maahta aaj årrodh teestadidh jallh pryövedh jïh barkoevuekieh, dorjesh jallh dalhketjh evalueradidh.
Buerkiestidh lea guvviedidh jallh vaajestidh aktem dååjresem, heannadimmiem, barkoeprosessem jallh faageles teemam. Maam akt buerkiestidh aaj maahta årrodh sjyöhtehke faagedïejvesh nuhtjedh juktie daajroem teeman bïjre systematiseradidh.
- posisjovnesysteemem buerkiestidhviehkine ovmessie representasjovnijste
Buerkiestidh lea guvviedidh jallh vaajestidh aktem dååjresem, heannadimmiem, barkoeprosessem jallh faageles teemam. Maam akt buerkiestidh aaj maahta årrodh sjyöhtehke faagedïejvesh nuhtjedh juktie daajroem teeman bïjre systematiseradidh.
- taalh taalelinjese bïejedh jïh taalelinjam ryöknemisnie jïh dåeriesmoereloetemisnie nuhtjedh
Nuhtjedh sæjhta jiehtedh mijjieh nåhtoem mestie akt vaeltebe jallh dahkoem darjobe juktie aktem ulmiem jaksedh. Nuhtjedh lea mahte seamma goh nåhtadidh, åtnose vaeltedh, vuesiehtimmien gaavhtan akte vuekie jallh dïrrege.
- addisjovnem jïh subtraksjovnem goerehtidhjïh dam nuhtjedh
Goerehtidh lea dååjredh jïh eksperimenteradidh, jïh maahta tjetskehkevoetem jïh onterdimmiem gorredidh. Goerehtidh maahta årrodh daajedh, ohtsedh, vueptiestidh, vïhtesjidh jallh kraanskodh. Såemies aejkien sæjhta årrodh ovmessie bielieh aktede aamhtesijstie goerehtidh akten ræhpas jïh laejhtehks digkiedimmien tjirrh. Goerehtidh maahta aaj årrodh teestadidh jallh pryövedh jïh barkoevuekieh, dorjesh jallh dalhketjh evalueradidh.
dåeriesmoerh hammoedidh jïh loetedh stååkedimmeste jïh jïjtse aarkebiejjesteNuhtjedh sæjhta jiehtedh mijjieh nåhtoem mestie akt vaeltebe jallh dahkoem darjobe juktie aktem ulmiem jaksedh. Nuhtjedh lea mahte seamma goh nåhtadidh, åtnose vaeltedh, vuesiehtimmien gaavhtan akte vuekie jallh dïrrege.
- dam kommutatijve jïh assosiatijve jïjtsevoetem addisjovnesne goerehtidhjïh dam nuhtjedh
Goerehtidh lea dååjredh jïh eksperimenteradidh, jïh maahta tjetskehkevoetem jïh onterdimmiem gorredidh. Goerehtidh maahta årrodh daajedh, ohtsedh, vueptiestidh, vïhtesjidh jallh kraanskodh. Såemies aejkien sæjhta årrodh ovmessie bielieh aktede aamhtesijstie goerehtidh akten ræhpas jïh laejhtehks digkiedimmien tjirrh. Goerehtidh maahta aaj årrodh teestadidh jallh pryövedh jïh barkoevuekieh, dorjesh jallh dalhketjh evalueradidh.
åejjieryöknemisnieNuhtjedh sæjhta jiehtedh mijjieh nåhtoem mestie akt vaeltebe jallh dahkoem darjobe juktie aktem ulmiem jaksedh. Nuhtjedh lea mahte seamma goh nåhtadidh, åtnose vaeltedh, vuesiehtimmien gaavhtan akte vuekie jallh dïrrege.
- repeteereden ektievoeth möönsterinie damtijidh jïh buerkiestidh, jïh jïjtse möönsterh darjodh
Buerkiestidh lea guvviedidh jallh vaajestidh aktem dååjresem, heannadimmiem, barkoeprosessem jallh faageles teemam. Maam akt buerkiestidh aaj maahta årrodh sjyöhtehke faagedïejvesh nuhtjedh juktie daajroem teeman bïjre systematiseradidh.
- geometrijen figuvrh jïjtse voengeste goerehtidh, guvviedidh jïh buerkiestidh
Goerehtidh lea dååjredh jïh eksperimenteradidh, jïh maahta tjetskehkevoetem jïh onterdimmiem gorredidh. Goerehtidh maahta årrodh daajedh, ohtsedh, vueptiestidh, vïhtesjidh jallh kraanskodh. Såemies aejkien sæjhta årrodh ovmessie bielieh aktede aamhtesijstie goerehtidh akten ræhpas jïh laejhtehks digkiedimmien tjirrh. Goerehtidh maahta aaj årrodh teestadidh jallh pryövedh jïh barkoevuekieh, dorjesh jallh dalhketjh evalueradidh.
, jïh argumenteeredh guktie maahta dejtie jïjtsevoeti mietie veesmedhBuerkiestidh lea guvviedidh jallh vaajestidh aktem dååjresem, heannadimmiem, barkoeprosessem jallh faageles teemam. Maam akt buerkiestidh aaj maahta årrodh sjyöhtehke faagedïejvesh nuhtjedh juktie daajroem teeman bïjre systematiseradidh.
- stoeredahkh mööledh jïh viertiestidhmah leah gåhkoen jïh areaalen bïjre, viehkine ij-standaarden jïh standaarden mietie möölege-ektievoetijste, buerkiestidh
Viertiestidh lea hedtieh jïh joekehtsh goerehtidh göökte jallh jienebi tsiehkiej gaskem.
guktie jïh illedahki bïjre soptsestalledhBuerkiestidh lea guvviedidh jallh vaajestidh aktem dååjresem, heannadimmiem, barkoeprosessem jallh faageles teemam. Maam akt buerkiestidh aaj maahta årrodh sjyöhtehke faagedïejvesh nuhtjedh juktie daajroem teeman bïjre systematiseradidh.
- tjïelkestidh guktie maahta tïjjem buerkiestidhviehkine tsåahkeste jïh biejjielåhkoste
Buerkiestidh lea guvviedidh jallh vaajestidh aktem dååjresem, heannadimmiem, barkoeprosessem jallh faageles teemam. Maam akt buerkiestidh aaj maahta årrodh sjyöhtehke faagedïejvesh nuhtjedh juktie daajroem teeman bïjre systematiseradidh.
- njoelkedassh jïh bïhkedassh darjodh jïh fulkedh stååkedimmesne jïh spïelesne
Jaabnan vuarjasjimmie
Jaabnan vuarjasjimmie edtja viehkiehtidh lïeremem eevtjedh jïh maahtoem matematihkesne evtiedidh. Learohkh maahtoem faagesne 1. jïh 2. daltesisnie vuesiehtieh jïh evtiedieh gosse åadtjoeh jïjtsevoetigujmie jïh struktuvrigujmie eksperimenteeredh jïh dejtie buerkiestidh taale- jïh figuvreföönsterinie goerehten stååkedimmesne, tjeahposne jïh aarkebiejjien tsiehkine. Learohkh aaj maahtoem matematihkesne vuesiehtieh jïh evtiedieh gosse onterdieh, matematihkeles gyhtjelassh gihtjieh jïh tjïelkestieh jïh jïjtsh loetemi åvteste argumenteerieh. Dah aaj maahtoem vuesiehtieh jïh evtiedieh gosse åtnose vaeltieh aelhkie faagebaakoetjïerth.
Lohkehtæjja edtja sjïehteladtedh guktie learohkh leah meatan jïh lïeremelastose skreejrehtidh viehkine learohkh åadtjoeh svihtjedh, stååkedidh, onterdidh jïh daajide nuhtjedh. Lohkehtæjja jïh learohkh edtjieh soptsestalledh learohki evtiedimmien bïjre ryöknedimmesne jïh taalegoerkesisnie. Learohkh edtjieh nuepiem åadtjodh pryövedh jïh fiejlieh darjodh. Dan maahtoen mietie maam learohkh vuesiehtieh, edtjieh nuepiem åadtjodh soptsestidh maam dååjroeh sijjieh haalvoeh, jïh maam buerebelaakan haalvoeh goh aarebi. Lohkehtæjja edtja bïhkedidh guktie learohke maahta vielie lïeredh jïh lïerehtimmiem sjïehteladtedh guktie learohkh maehtieh bïhkedimmiem nuhtjedh goerehtimmesne jïh dåeriesmoereloetemisnie mah leah taali jïh möönsteri bïjre, jïh sijjen maahtoem evtiedidh gaskesadtemisnie matematihkeles baakoetjïertigujmie.