Dárogiela mearkagiela (NOR04‑05)
Gealbomihttomearit ja árvvoštallan
Gealbomihttomearit ja árvvoštallan Jo1 studerenráhkkanahtti oahppoprográmmaid maŋŋá
Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit
- reflekteretiešguđetlágan mearkagiellateavsttaid sisdoalu, hámi ja ulbmila birra
Reflekteret lea guorahallat ja jurddašit iešguđet beliid iežas dahje earáid daguin,guottuin ja jurdagiin. Mii sáhttit maid reflekteret áššiid ja diliid, geavatlaš doaimmaid dahje iežamet oahppama. Reflekšuvnnaid bokte sáhttá geahččalit iežas jurdagiid ja guottuid, ja nu ovddidit buoret áddejumi ja máhtu.
- analyseretja
Analyseret lea guorahallat ášši, diŋgga dahje doahpaga, ja dan bokte gávnnahit maid dat muitala dahje dan oaivila. Analyseret sáhttá mearkkašit ahte mii meannudit vuđolaččat ja vuogádatlaččat ovttaskas elemeanttaid ja oktavuođaid daid gaskkas. Analysa sáhttá maid guoskat bargoprosessii.
buohtastahttitiešguđetlágan šáŋŋeriid mearkagiellateavsttaidBuohtastahttit lea guorahallat guovtti dahje máŋga dili ovttaláganvuođaid ja erohusaid.
- muitalit,reflekteretja ákkastallat iešguđetlágan šáŋŋeriin ja heivehit teavsttaid vuostáiváldái, ulbmilii ja gaskkustanvuohkái
Reflekteret lea guorahallat ja jurddašit iešguđet beliid iežas dahje earáid daguin,guottuin ja jurdagiin. Mii sáhttit maid reflekteret áššiid ja diliid, geavatlaš doaimmaid dahje iežamet oahppama. Reflekšuvnnaid bokte sáhttá geahččalit iežas jurdagiid ja guottuid, ja nu ovddidit buoret áddejumi ja máhtu.
- geavahitja siteret gálduid ja čujuhit daidda dárkilasti láhkai iežas teavsttain
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- lohkat earáid, ráhkadit áššálaš ákkastallama jageavahitretoralaš appellašuvdnahámiid fágalaš digaštallamiin
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- geavahitdeaivilis mearkariggodaga njálmmálaš ovttasdoaibmamis earáiguin
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- ráhkadit fágaartihkkaliid mearkagielalaš fáttáid birra
- suokkarditja
Suokkardit mearkkaša vásihit ja geahččaladdat ja dainna sáhttá duhtadit sáhkkiivuođa ja imaštallama. Suokkardit sáhttá mearkkašit áicat, iskat, fuomášit, dárkut ja dutkat. Muhtumin dat oaivvilda ahte iskkadit iešguđet beliid áššis rabas ja kritihkalaš ságaškuššamiin. Dutkkadit sáhttá maid mearkkašit ahte mii geahččalit ja árvvoštallat bargovugiid, buktagiid dahje reaidduid.
geavahitvejolašvuođaid maid digitála resurssat addet mearkagielalaš ovttasdoaibmamii earáiguinVálddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- geavahitfágagiela ja grammatihkalaš tearpmaid kritihkalaččat
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
reflekteretmearkagiellateavsttaid birraReflekteret lea guorahallat ja jurddašit iešguđet beliid iežas dahje earáid daguin,guottuin ja jurdagiin. Mii sáhttit maid reflekteret áššiid ja diliid, geavatlaš doaimmaid dahje iežamet oahppama. Reflekšuvnnaid bokte sáhttá geahččalit iežas jurdagiid ja guottuid, ja nu ovddidit buoret áddejumi ja máhtu.
- suokkarditja čilget iešguđetlágan nationála ja riikkaidgaskasaš mearkagiellaarenaid
Suokkardit mearkkaša vásihit ja geahččaladdat ja dainna sáhttá duhtadit sáhkkiivuođa ja imaštallama. Suokkardit sáhttá mearkkašit áicat, iskat, fuomášit, dárkut ja dutkat. Muhtumin dat oaivvilda ahte iskkadit iešguđet beliid áššis rabas ja kritihkalaš ságaškuššamiin. Dutkkadit sáhttá maid mearkkašit ahte mii geahččalit ja árvvoštallat bargovugiid, buktagiid dahje reaidduid.
- ságaškuššatmearkagielalaš kultuvrra ja identitehta báikkálaččat ja globálalaččat
Ságaškuššat lea muitalit ášši birra nu ahte ovdanbuktá iešguđet beliid das, ja go ákkastallá sihke dan bealis ja vuostá. Ságaškuššan sáhttá loahpahuvvot konklušuvnnain. Ságaškuššat sáhttá ieš okto dahje earáiguin. Go máŋggas leat ságastallamin ášši dahje dili birra, de sáhttet maid leat digaštallamin.
- suokkarditja
Suokkardit mearkkaša vásihit ja geahččaladdat ja dainna sáhttá duhtadit sáhkkiivuođa ja imaštallama. Suokkardit sáhttá mearkkašit áicat, iskat, fuomášit, dárkut ja dutkat. Muhtumin dat oaivvilda ahte iskkadit iešguđet beliid áššis rabas ja kritihkalaš ságaškuššamiin. Dutkkadit sáhttá maid mearkkašit ahte mii geahččalit ja árvvoštallat bargovugiid, buktagiid dahje reaidduid.
buohtastahttitmearkagiela dili Davviriikkain, jaBuohtastahttit lea guorahallat guovtti dahje máŋga dili ovttaláganvuođaid ja erohusaid.
ságaškuššatmo lea eallit mearkagielagin dálSágaškuššat lea muitalit ášši birra nu ahte ovdanbuktá iešguđet beliid das, ja go ákkastallá sihke dan bealis ja vuostá. Ságaškuššan sáhttá loahpahuvvot konklušuvnnain. Ságaškuššat sáhttá ieš okto dahje earáiguin. Go máŋggas leat ságastallamin ášši dahje dili birra, de sáhttet maid leat digaštallamin.
- čilget sámegielaid lávdama Norggas ja gielalaš vuoigatvuođaid mat sápmelaččain leat eamiálbmogin
- kombineret mearkagielalaš ja eará visuála váikkuhangaskaomiid ja ovdanbuktinvugiid kreatiivvalaččat iežas teakstaráhkadeamis
- ráhkadit teavsttaid main lea čielga mearkagielalaš struktuvra, ja mat leat heivehuvvon šáŋŋerii, vuostáiváldái ja ulbmilii
Dađistaga árvvoštallan
Dađistaga árvvoštallan galgá leat mielde ovddideamen oahppama ja gelbbolašvuođa fágas. Oahppit čájehit ja
ovdánahttet gelbbolašvuođa dárogiela mearkagielas Jo1 studerenráhkkanahtti oahppoprográmmas go sii
suokkardit fágalaš fáttáid kritihkalaš gáldogeavahemiin ja ovdanbuktet dáid njálmmálaš ovttasdoaibmamis ja
mearkagielalaš teakstaráhkadeamis mas lea buorre struktuvra ja čielggasvuohta. Sii čájehit ja ovdánahttet
maiddái gelbbolašvuođa go geavahit máhtu mearkagiela birra vuogádahkan suokkardit ja buohtastahttit sihke
mearkagiela ja čállingiela, ja go kritihkalaččat reflekterejit iežaset ja earáid váikkuhangaskaomiid geavaheami.
Oahpaheaddji galgá diktit ohppiid váikkuhit oahpahussii ja arvvosmahttit oahppanhálu dan bokte ahte oahppit
besset fuomášit ja suokkardit, iehčanassii ja ovttas earáiguin fysalaš dahje digitála luohkkálanjain.
Oahpaheaddji ja oahppit galget gulahallat ohppiid ovdáneami birra dárogiela mearkagielas. Ohppiid
čájehuvvon gelbbolašvuođa vuođul galget oahppit beassat válddahit maid sii orrot máhttimin ja reflekteret
iežaset fágalaš ovdáneami birra. Oahpaheaddji galgá oaivadit viidásit oahppama birra ja heivehit oahpahusa
nu ahte oahppit besset geavahit rávvagiid ovddidit iežaset gelbbolašvuođa fágas.