Dárogiela mearkagiela (NOR04‑05)
Gealbomihttomearit ja árvvoštallan
Gealbomihttomearit 4. ceahki maŋŋá
Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit
- ohkat ja čuovvut vuorrovuordinnjuolggadusaid ja addit máhcahemiid mearkagiellaságastallamiin
- ságastallat bealjehemiid historjjá dovddamearkkaid ja addit ovdamearkkaid mo mearkkat šaddet
- lohkat muitalusaid, máidnasiid, faktagirjjiid ja eará teavsttaid ja ságastallat maid teavsttat mearkkašit oahppái
- geavahitja lohkat dárogiela ovttagieđat- ja guovttegieđatalfabehta ja riikkaidgaskasaš giehtaalfabehta
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- ságastallat oaiviliid ja faktaid erohusaid birra mearkagiellateavsttain
- ságastallat iešguđetlágan mearkagielaid ovttaláganvuođaid ja erohusaid birra ja čilget daid
- válddahit, muitalit ja ákkastallat, ja
Válddahit lea govvidit dahje bájuhit vásáhusa, dilálašvuođa, bargoproseassa dahje fágalaš fáttá. Válddahit sáhttá maid mearkkašit ahte geavaha relevánta fágadoahpagiid go lea systematiseremin máhtu fáttá birra.
geavahitmearkagiela kreatiivvalaččat iežas teavsttainVálddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- suokkarditja
Suokkardit mearkkaša vásihit ja geahččaladdat ja dainna sáhttá duhtadit sáhkkiivuođa ja imaštallama. Suokkardit sáhttá mearkkašit áicat, iskat, fuomášit, dárkut ja dutkat. Muhtumin dat oaivvilda ahte iskkadit iešguđet beliid áššis rabas ja kritihkalaš ságaškuššamiin. Dutkkadit sáhttá maid mearkkašit ahte mii geahččalit ja árvvoštallat bargovugiid, buktagiid dahje reaidduid.
geavahitmuhtun fásta mearkadajahusaidVálddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- suokkarditja ovdanbuktit dárogiela mearkagiela álgovuođu
Suokkardit mearkkaša vásihit ja geahččaladdat ja dainna sáhttá duhtadit sáhkkiivuođa ja imaštallama. Suokkardit sáhttá mearkkašit áicat, iskat, fuomášit, dárkut ja dutkat. Muhtumin dat oaivvilda ahte iskkadit iešguđet beliid áššis rabas ja kritihkalaš ságaškuššamiin. Dutkkadit sáhttá maid mearkkašit ahte mii geahččalit ja árvvoštallat bargovugiid, buktagiid dahje reaidduid.
- áddetja čilget mo mii giellageavaheami bokte njuolggo ja digitála ovttasdoaibmamis sáhttit loavkašuhttit earáid
Áddet lea fáhtet oaivila juoga mas, áddet mii midjiide muitaluvvo dahje mo áššit gullet oktii.
- geavahitmearkagiela grammatihka ja huksehusa fágagiela
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
Dađistaga árvvoštallan
Dađistaga árvvoštallan galgá leat mielde ovddideamen oahppama ja gelbbolašvuođa. Oahppit čájehit ja
ovdánahttet gelbbolašvuođa dárogiela mearkagielas 3. ja 4. ceahkis go sii lohket ja áddejit ja geavahit
fágagiela giela ja hámi birra mearkagiellateavsttain. Sii čájehit ja ovdánahttet maiddái gelbbolašvuođa go
ovdanbuktet iežaset njálmmálaččat spontána ovttasdoaibmamis earáiguin ja plánejuvvon ja ovttastuvvon
mearkagiellateavsttain.
Oahpaheaddji galgá diktit ohppiid váikkuhit oahpahussii ja arvvosmahttit oahppanhálu dan bokte ahte oahppit
besset oahppat lihkadeami, stoahkama, imaštallama ja iežaset áiccuid bokte. Oahpaheaddji galgá maiddái
láhčit oahpahusa nu ahte oahppit ohppet dan bokte ahte besset geahččaladdat ja atnit kreativitehta ja fantasiija
go ovdánahttet mearkagielalaš gálggaid. Dasto oahpaheaddji galgá láhčit oahpahusa nu ahte oahppit
ovdánahttet gelbbolašvuođa praktihkalaš bargguid, ságastallamiid ja digaštallamiid bokte, fysalaš dahje digitála
luohkkálanjain. Oahpaheaddji ja oahppit galget gulahallat ohppiid ovdáneami birra dárogiela mearkagielas.
Ohppiid čájehuvvon gelbbolašvuođa vuođul galget oahppit beassat válddahit maid sii orrot máhttimin ja maid
máhttet buorebut go ovdal. Oahpaheaddji galgá oaivadit viidásit oahppama birra ja heivehit oahpahusa nu ahte
oahppit besset geavahit rávvagiid ovddidit mearkagielalaš gálggaid fágain barggadettiin.