Dárogiela mearkagiela (NOR04‑05)
Gealbomihttomearit ja árvvoštallan
Gealbomihttomearit 7. ceahki maŋŋá
Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit
- čilget bealjehemiid historjjá guovddáš ovdánandovddamearkkaid
- suokkarditmearkagiela vejolašvuođaid ja ovdanbuktit iežas girjás mearkagielain spontána njálmmálaš ovttasdoaibmamis ja teakstaráhkadeamis
Suokkardit mearkkaša vásihit ja geahččaladdat ja dainna sáhttá duhtadit sáhkkiivuođa ja imaštallama. Suokkardit sáhttá mearkkašit áicat, iskat, fuomášit, dárkut ja dutkat. Muhtumin dat oaivvilda ahte iskkadit iešguđet beliid áššis rabas ja kritihkalaš ságaškuššamiin. Dutkkadit sáhttá maid mearkkašit ahte mii geahččalit ja árvvoštallat bargovugiid, buktagiid dahje reaidduid.
- addit máhcahemiid mielohppiid mearkagiellateavsttaide eavttuid vuođul jageavahitmáhcahemiid go gieđahallá iežas teavsttaid
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- lohkat iešguđetlágan šáŋŋeriid mearkagiellateavsttaid iešguđetlágan áigodagain ja kultuvrrain
- válddahit, muitalit, ákkastallat ja
Válddahit lea govvidit dahje bájuhit vásáhusa, dilálašvuođa, bargoproseassa dahje fágalaš fáttá. Válddahit sáhttá maid mearkkašit ahte geavaha relevánta fágadoahpagiid go lea systematiseremin máhtu fáttá birra.
reflekteretnjálmmálaš ovttasdoaibmamis ja čálalaš teakstaráhkadeamisReflekteret lea guorahallat ja jurddašit iešguđet beliid iežas dahje earáid daguin,guottuin ja jurdagiin. Mii sáhttit maid reflekteret áššiid ja diliid, geavatlaš doaimmaid dahje iežamet oahppama. Reflekšuvnnaid bokte sáhttá geahččalit iežas jurdagiid ja guottuid, ja nu ovddidit buoret áddejumi ja máhtu.
- árvvoštallatman luohtehahttit gáldut leat ja čujuhit gálduide iežas teavsttain
Árvvoštallat lea vihkkedallat ášši dahje oaivila iešguđet beliid. Dat sáhttá maid sisdoallat buktaga dahje proseassa kvaliteahta meroštallama. Árvvoštallama vuođul dahkkojuvvo dávjá mearrádus, vihkkedallan dahje loahppacealkka (konklušuvdna).
- geavahitfágagiela ságastallamiin mearkagiellateavsttaid birra
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- čilget mearkaráhkadeami njuolggadusaid ja mo ođđa mearkkat šaddet ja rivdet áiggi mielde
- suokkarditgiela ja identitehta oktavuođa ja
Suokkardit mearkkaša vásihit ja geahččaladdat ja dainna sáhttá duhtadit sáhkkiivuođa ja imaštallama. Suokkardit sáhttá mearkkašit áicat, iskat, fuomášit, dárkut ja dutkat. Muhtumin dat oaivvilda ahte iskkadit iešguđet beliid áššis rabas ja kritihkalaš ságaškuššamiin. Dutkkadit sáhttá maid mearkkašit ahte mii geahččalit ja árvvoštallat bargovugiid, buktagiid dahje reaidduid.
reflekteretdan birraReflekteret lea guorahallat ja jurddašit iešguđet beliid iežas dahje earáid daguin,guottuin ja jurdagiin. Mii sáhttit maid reflekteret áššiid ja diliid, geavatlaš doaimmaid dahje iežamet oahppama. Reflekšuvnnaid bokte sáhttá geahččalit iežas jurdagiid ja guottuid, ja nu ovddidit buoret áddejumi ja máhtu.
- ráhkadit teavsttaid čielga mearkagiellastruktuvrrain
- čilget mearkagielladulkka/čállindulkka geavaheami oahpus
Dađistaga árvvoštallan
Dađistaga árvvoštallan galgá leat mielde ovddideamen oahppama ja gelbbolašvuođa fágas. Oahppit čájehit ja
ovdánahttet gelbbolašvuođa dárogiela mearkagielas 5., 6. ja 7. ceahkis go sii lohket oanehat ja guhkit
teavsttaid iešguđetlágan šáŋŋeriin ja ságastallet teavsttaid hámi ja sisdoalu birra. Sii ovdánahttet ja čájehit
maiddái gelbbolašvuođa go ovdanbuktet fágalaš fáttáid, kritihkalaččat geavahit gálduid ja ákkastallet spontána
ovttasdoaibmamis ja mearkagielalaš teakstaráhkadeamis Dasto sii čájehit ja ovddidit gelbbolašvuođa go
geavahit fágagiela giela válddahusain ja ságastallamiin iežas ja earáid teavsttaid birra
teakstaráhkadanproseassain.
Oahpaheaddji galgá diktit ohppiid váikkuhit oahpahussii ja arvvosmahttit oahppanhálu dan bokte ahte oahppit
besset geavahit kreativitehta ja fantasiija, geahččaladdat ja bargat proseassavuđot ovdánahttit
mearkagiellagálggaid. Oahpaheaddji galgá maiddái láhčit oahpahusa nu ahte oahppit ovdánahttet
gelbbolašvuođa praktihkalaš bargguid, ságastallamiid ja digaštallamiid bokte, ja besset bargat fágalaš
bargguiguin sihke iehčanassii ja ovttas earáiguin, fysalaš dahje digitála luohkkálanjain. Oahpaheaddji ja
oahppit galget gulahallat ohppiid ovdáneami birra dárogiela mearkagielas. Ohppiid čájehuvvon gelbbolašvuođa
vuođul galget oahppit beassat válddahit maid sii orrot máhttimin ja maid máhttet buorebut go ovdal.
Oahpaheaddji galgá oaivadit viidásit oahppama birra ja heivehit oahpahusa nu ahte oahppit besset geavahit
rávvagiid ovdánahttit iežaset mearkagiellafágalaš gelbbolašvuođa barggadettiin fága sisdoaluin.