Duodje (KHV02‑02)
Máhtudakulme ja árvustallam
Máhtudakulme 4. jahkedáse maŋŋela
Åhpadusá ulmme le oahppe galggá máhttet
- duodjuhit duon dán vuodoteknihkaj ja giehtavædtsagij jaadnetsáme mihttimvuogijt
Adnet le gå juojddáv ávkástalá jali juojddáv dagá ájggomusáv jåvsåtjit. Adnet le vargga sæmmi gå ávkástallat, sæmmi gå adnuj válldet duola dagu barggovuogev jali vædtsagav.
- guoradallat gåktu duojen ávkástallá luonndoábnnasij dåbddomerkajt váj gåbttjå dárbojt ja duodjuj álkkes adnogálvojt
- gæhttjaladdat nágin idiejajt ja vejulasjvuodajt gåktu ábnnasijt ådåsit adnet ja gaskostit iehtjádijda gåktu ulmusj ietjas árggabiejven máhttá viehkken luondov ja birrasav várajda válldet
- tjadáditdájdda- ja desájnnaprosessajt åtsådijn arvusmahttemav, vejulasjvuodajt, ja de válljit ja ietjas buktagijt duodjuhit
Tjadádit le álgadit, dahkat ja ållidit juojddáv, duola dagu dahkamusáv, guoradallamav jali bargov mav ájgo dahkat.
- tjuorggat hámijt ja tjiegŋudagájt vájkkudimnævoj dagu gærddodibme ja unnedibme
- dålkkutja ságastallat sáme dájdaj ja duojij bájnoj, skándaj, symbåvlåj ja åvddånbuktemij birra, ja eksperimentierit dáj ietjas hábbmijiddje bargon
Dålkkut le gæhttjalit dádjadit dahpadusá, praktihkalasj dile jali dájdalasj åvddånbuktema merkadusáv. Dádjadusá vuodon le álu guoradallam ájnegasj åsijs ja daj gasskavuodav.
- åtsåditsáme, nasjåvnålasj ja rijkajgasskasasj dájdaj motijvaj ja visuála åvddånbuktemij girjakvuodav ja stiellit digitála åvddånbuktemav
Åtsådit merkaj vásedit ja gæhttjaladdat ja máhttá diehtemvájnov ja oavdduhimev vaddet. Åtsådit máhttá merkahit ájttsat, åhtsåt, ielvvet, váksjot ja guoradallat. Muhttijn merkaj iesjgeŋgalágásj bielijt ássjes guoradallat rabás ja lájttális árvvaladdama baktu. Åtsådit máhttá aj merkahit barggovuogijt, buktagijt jali vædtsagijt gæhttjalit ja árvustallat.
- guoradallat låvdagoade jali gámá árbbedábálasj sissŋálasj struktuvrav ja stiellit boahtteájge sosiála æjvvalimsaje modellav
- gaskostit ja vuosedit ietjas bargov vuosádusá baktu
Åhpadattijn árvustallam
Åhpadattijn árvustallam galggá viehkken åvdedit oahppamav ja fáhkamáhtudagáv åvddånahttet. Oahppe vuosedi ja åvddånahtti máhtudagáv duodje-fágan 3. ja 4. dásen gå gæhttjaladdi duodjeteknihkajt, digitála vædtsagijt ja visuála åvddånbuktemijt ja sæbrri hábbmijiddje prosessajda. Ja de vuosedi ja åvddånahtti máhtudagáv gå ságastalli majt dájdda, dávvera ja huodnaha subtsasti ulmutjij gullevasjvuoda, identitiehta ja dárboj birra. Åhpadiddje galggá dilev láhtjet oahppijoassálasstemij ja arvusmahttet oahppammiellaj moattebelak, praktihkalasj dahkamusáj ja dialåvgå baktu ietjas hábbmijiddje bargo birra duon dán ábnnasijn. Åhpadiddje ja oahppe galggi ságastallat oahppij åvddånime birra luonndofágan. Oahppe galggi bessat gæhttjaladdat. Dajna máhtudagájn mav oahppe vuosedi, galggi bessat moalgget majt ietjasij mielas bukti, ja majt buorebut nahki gå åvddåla, dát guosská sihke prosæssaj ja buktagij. Åhpadiddje galggá bagádallat ienep oahppama gáktuj ja åhpadimev hiebadit navti váj oahppe bessi bagádallamij milta vijdedit ietjasa máhtudagáv ådå ájálvisáj, ábnnasij tjuolmmatjoavddemin, visuála gaskostimen ja ságastallamin duoje ja kultuvra åvddånbuktemij birra.