Sámi visuála kultuvra (KDA07‑02)
Gealbomihttomearit ja árvvoštallan
Gealbomihttomearit
Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit
- plánet,
Plánet lea go ráhkada áigumuša man láhkai juksat ulbmila. Plána válddaha mo mii áigut ovdánit vai juksat ulbmila, ja sáhttá čujuhit makkár oktavuohta lea doaimmaid, čađaheami ja ulbmila gaskka.
ovdánahttit,Ovdánahttit sáhttá leat hábmet, ráhkadit, modelleret dahje ráhkadit ođđa vugiid, buktaga dahje bálvalusa.
dokumenteretjaDokumenteret lea čájehit maid lea bargan, ja áinnas maiddái mo ja manin. Dokumenteren sáhttá leat iešguđetlágan hámis ja dat čájeha bargoproseassa, buktaga dahje bálvalusa kvaliteahta.
árvvoštallatiežas duoji ja dáiddaalbmanahttimiid gos lea viežžan inspirašuvnna sihke ovddeš ja dálá sámi visuála kultuvrrasÁrvvoštallat lea vihkkedallat ášši dahje oaivila iešguđet beliid. Dat sáhttá maid sisdoallat buktaga dahje proseassa kvaliteahta meroštallama. Árvvoštallama vuođul dahkkojuvvo dávjá mearrádus, vihkkedallan dahje loahppacealkka (konklušuvdna).
- suokkarditja
Suokkardit mearkkaša vásihit ja geahččaladdat ja dainna sáhttá duhtadit sáhkkiivuođa ja imaštallama. Suokkardit sáhttá mearkkašit áicat, iskat, fuomášit, dárkut ja dutkat. Muhtumin dat oaivvilda ahte iskkadit iešguđet beliid áššis rabas ja kritihkalaš ságaškuššamiin. Dutkkadit sáhttá maid mearkkašit ahte mii geahččalit ja árvvoštallat bargovugiid, buktagiid dahje reaidduid.
selvehitbáikkálaš sámi visuála árbevieruid jaSelvehit lea go addit fágalaččat vuođuštuvvon čilgehusa áššis, áššečuolmmas dahje mas nu maid mii guorahallat dahje čađahit.
geavahitdaid hutkkalaš proseassainVálddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- selvehitja
Selvehit lea go addit fágalaččat vuođuštuvvon čilgehusa áššis, áššečuolmmas dahje mas nu maid mii guorahallat dahje čađahit.
reflekteretkritihkalaččat ja ehtalaččat movt sámi visuála kultuvrrain sáhttá fuomášuhttit áigeguovdilis servodatáššiid.Reflekteret lea guorahallat ja jurddašit iešguđet beliid iežas dahje earáid daguin,guottuin ja jurdagiin. Mii sáhttit maid reflekteret áššiid ja diliid, geavatlaš doaimmaid dahje iežamet oahppama. Reflekšuvnnaid bokte sáhttá geahččalit iežas jurdagiid ja guottuid, ja nu ovddidit buoret áddejumi ja máhtu.
- ságaškuššatja
Ságaškuššat lea muitalit ášši birra nu ahte ovdanbuktá iešguđet beliid das, ja go ákkastallá sihke dan bealis ja vuostá. Ságaškuššan sáhttá loahpahuvvot konklušuvnnain. Ságaškuššat sáhttá ieš okto dahje earáiguin. Go máŋggas leat ságastallamin ášši dahje dili birra, de sáhttet maid leat digaštallamin.
reflekteretmovt sámi visuála kultuvra váikkuha servodatdigaštallamiiddaReflekteret lea guorahallat ja jurddašit iešguđet beliid iežas dahje earáid daguin,guottuin ja jurdagiin. Mii sáhttit maid reflekteret áššiid ja diliid, geavatlaš doaimmaid dahje iežamet oahppama. Reflekšuvnnaid bokte sáhttá geahččalit iežas jurdagiid ja guottuid, ja nu ovddidit buoret áddejumi ja máhtu.
- reflekteretmakkár árvu fágaterminologiijas lea ja
Reflekteret lea guorahallat ja jurddašit iešguđet beliid iežas dahje earáid daguin,guottuin ja jurdagiin. Mii sáhttit maid reflekteret áššiid ja diliid, geavatlaš doaimmaid dahje iežamet oahppama. Reflekšuvnnaid bokte sáhttá geahččalit iežas jurdagiid ja guottuid, ja nu ovddidit buoret áddejumi ja máhtu.
geavahitfágaterminologiija njálmmálaččat ja čálalaččatVálddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- geavahitguovtte- ja golmmadimenšuvnnalaš hámiid komposišuvdnaprinsihpaid go ráhkada sárggastusaid ja bargotevnnegiid mat leat vuođđun iežas hutkkálaš bargguide
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- geavahitgiehtareaidduid ja digitála reaidduid hutkkálaš proseassain
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- geavahitmáhtu duoji ja dáiddaalbmanahttiimiid ivdne-, symbola-, ja ávnnasgeavaheami birra iežas hutkkálaš bargguin
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- reflekteretja
Reflekteret lea guorahallat ja jurddašit iešguđet beliid iežas dahje earáid daguin,guottuin ja jurdagiin. Mii sáhttit maid reflekteret áššiid ja diliid, geavatlaš doaimmaid dahje iežamet oahppama. Reflekšuvnnaid bokte sáhttá geahččalit iežas jurdagiid ja guottuid, ja nu ovddidit buoret áddejumi ja máhtu.
presenteretmovt kultuvra, árbevierru ja guoddevašvuohta váikkuha sámi visuála kultuvriiPresenteret lea čájehit, čilget ja ovdanbuktit fágalaš fáttá dahje buktaga. Dan sáhttá dahkat iešguđet vugiin, muhto presenterema ulbmil lea láhčit fáttá dahje buktaga earáid olámuddui. Presenteret sáhttá maiddái illustrerema ja demonstrerema bokte.
- válljet jageavahitsámi árbevirolaš bargovugiid ja ávdnasiid
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- selvehitja
Selvehit lea go addit fágalaččat vuođuštuvvon čilgehusa áššis, áššečuolmmas dahje mas nu maid mii guorahallat dahje čađahit.
geavahitárbevirolaš sámi mihtidanvugiidVálddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- geavahitreaidduid dearvvašvuođa, biras ja sihkkarvuođa njuolggadusaid mielde
Válddahit geavahit ávkin juoidá dahje bargat juoidá vai olahit dihto ulbmila. Geavahit lea sullii seammá go ávkkástallat, atnit dahje váldit atnui ovdamearkka dihte bargovuogi dahje reaiddu.
- selvehitja čuovvut njuolggadusaid mat gusket dahkkivuoigatvuhtii ja gáldogeavaheapmái
Selvehit lea go addit fágalaččat vuođuštuvvon čilgehusa áššis, áššečuolmmas dahje mas nu maid mii guorahallat dahje čađahit.
Dađistaga árvvoštallan
Dađistaga árvvoštallan galgá leat mielde ovddideamen oahppama ja ovdánahttit gealbbu sámi visuála kultuvrras. Oahppit čájehit ja ovdánahttet gealbbu sámi visuála kultuvrras iešguđet hutkkálaš proseassaid bokte. Oahppit čájehit ja ovdánahttet gealbbu go geavahit fágagiela, sámi visuála árbevieruid ja guoddevaš ávdnasiid iežaset hutkkálaš bargguin. Oahppit čájehit maid gealbbu go sii geavahit komposišuvdnaprinsihpaid, sárggastusaid, bargotevnnegiid ja reaidduid.
Oahpaheaddji galgá láhčit dili ohppiid mielváikkuheapmái ja arvvosmahttit oahppanhálu dan bokte ahte oahppit besset suokkardit ja bargat hutkáivuođain. Oahpaheaddji galgá gulahallat ohppiiguin movt sin ovdáneapmi lea leahkit hutkkálaš proseassas, geavahit sámi kulturárbbi inspirašuvdnan ja bargat suokkardahtti ja kreatiiva vugiiguin. Gealbbu vuođul maid oahppit čájehit, galget sii beassat muitalit maid sii iežaset mielas máhttet, ja reflekteret iežaset fágalaš ovdáneami birra. Oahpaheaddji galgá oaivadit viidásit oahppama ja heivehit oahpahusa nu ahte oahppit sáhttet geavahit oaivadeami plánet, čađahit, dokumenteret ja árvvoštallat iežaset hutkkálaš bargguid.
Oppalaš árvvoštallan
Oppalašárvosátni galgá čájehit oahppi ollislaš gealbbu go oahpahus loahpahuvvo fágas sámi visuála kultuvra. Oahpaheaddji galgá plánet ja láhčit dili nu ahte oahppit besset čájehit iežaset gealbbu iešguđet láhkai mat fátmmastit ipmárdusa, reflekšuvnna ja kritihkalaš jurddašeami iešguđet oktavuođain. Oahpaheaddji galgá bidjat árvosáni sámi visuála kultuvrras dan gealbbu vuođul maid oahppi lea čájehan go hutká iežas bargguid, dokumentere ja reflektere fágalaš ipmárdusa.