Matematihkan 1–10 (MAT01‑05)
Máhtudakulme ja árvustallam

Aktijvuoda buojkulvisá

Tjielggidus

Máhtudakulme 8. jahkedáse maŋŋela

Åhpadusá ulmme le oahppe galggá máhttet

  • Adnet le gå juojddáv ávkástalá jali juojddáv dagá ájggomusáv jåvsåtjit. Adnet le vargga sæmmi gå ávkástallat, sæmmi gå adnuj válldet duola dagu barggovuogev jali vædtsagav.

     potensajt ja kvadratruohtsajt åtsådimen ja tjuolmmatjoavddemin ja argumentierit barggovuogij ja båhtusij åvdås

  • Åvddånahttet máhttá liehket gå hábbmi, dagá jali muodugahtá ådå vuogijt, buktagav jali dievnastusáv.

     ja subtsastit oajven riekknima stratesjijjajt

  • Åtsådit merkaj vásedit ja gæhttjaladdat ja máhttá diehtemvájnov ja oavdduhimev vaddet. Åtsådit máhttá merkahit ájttsat, åhtsåt, ielvvet, váksjot ja guoradallat. Muhttijn merkaj iesjgeŋgalágásj bielijt ássjes guoradallat rabás ja lájttális árvvaladdama baktu. Åtsådit máhttá aj merkahit barggovuogijt, buktagijt jali vædtsagijt gæhttjalit ja árvustallat.

     ja

    Gåvvidit le tjielggit jali buojkuldahttet vásádusáv, dilev, barggoprosessav jali fágalasj ássjev. Gåvvidit máhttá aj merkahit guoskavasj fáhkamoallánagájt adnet systematiseritjit máhtudagáv ássje birra.

     primtállafaktorerimav ja

    Adnet le gå juojddáv ávkástalá jali juojddáv dagá ájggomusáv jåvsåtjit. Adnet le vargga sæmmi gå ávkástallat, sæmmi gå adnuj válldet duola dagu barggovuogev jali vædtsagav.

     dav tsuovkkariekknimin

  • Åtsådit merkaj vásedit ja gæhttjaladdat ja máhttá diehtemvájnov ja oavdduhimev vaddet. Åtsådit máhttá merkahit ájttsat, åhtsåt, ielvvet, váksjot ja guoradallat. Muhttijn merkaj iesjgeŋgalágásj bielijt ássjes guoradallat rabás ja lájttális árvvaladdama baktu. Åtsådit máhttá aj merkahit barggovuogijt, buktagijt jali vædtsagijt gæhttjalit ja árvustallat.

     algebrájalasj riekknimnjuolgadusájt

  • Gåvvidit le tjielggit jali buojkuldahttet vásádusáv, dilev, barggoprosessav jali fágalasj ássjev. Gåvvidit máhttá aj merkahit guoskavasj fáhkamoallánagájt adnet systematiseritjit máhtudagáv ássje birra.

     ja generalisierit minsstarijt ietjas bágoj ja algebrájalattjat
  • stiellit ja tjoavddet tjuolmajt majda aktijbiejadum mihttoavtadagá gulluji
  • dahkat ja tjielggit riekknimgárgadisájt tállaj, variábelij ja konstantaj ma praktihkalasj aktijvuodajda li tjanádum
  • dahkat, tjoavddet ja tjielggit lignigijt ma praktihkalasj dilijda guosski

  • Åtsådit merkaj vásedit ja gæhttjaladdat ja máhttá diehtemvájnov ja oavdduhimev vaddet. Åtsådit máhttá merkahit ájttsat, åhtsåt, ielvvet, váksjot ja guoradallat. Muhttijn merkaj iesjgeŋgalágásj bielijt ássjes guoradallat rabás ja lájttális árvvaladdama baktu. Åtsådit máhttá aj merkahit barggovuogijt, buktagijt jali vædtsagijt gæhttjalit ja árvustallat.

    , tjoavddet ja

    Buohtastahttet le guoradallat avtalágásjvuodajt ja sieradusájt guovte jali moatte vidjurij gaskan.

     funksjåvnåjt ma li praktihkalasj dilijda tjanádum
  • åvdåstit funksjåvnåjt iesjguhtik láhkáj ja vuosedit åvddånbuktemij aktijvuodajt

  • Åtsådit merkaj vásedit ja gæhttjaladdat ja máhttá diehtemvájnov ja oavdduhimev vaddet. Åtsådit máhttá merkahit ájttsat, åhtsåt, ielvvet, váksjot ja guoradallat. Muhttijn merkaj iesjgeŋgalágásj bielijt ássjes guoradallat rabás ja lájttális árvvaladdama baktu. Åtsådit máhttá aj merkahit barggovuogijt, buktagijt jali vædtsagijt gæhttjalit ja árvustallat.

     gåktu álggoritmajt máhttá stiellit,

    Åtsådit merkaj vásedit ja gæhttjaladdat ja máhttá diehtemvájnov ja oavdduhimev vaddet. Åtsådit máhttá merkahit ájttsat, åhtsåt, ielvvet, váksjot ja guoradallat. Muhttijn merkaj iesjgeŋgalágásj bielijt ássjes guoradallat rabás ja lájttális árvvaladdama baktu. Åtsådit máhttá aj merkahit barggovuogijt, buktagijt jali vædtsagijt gæhttjalit ja árvustallat.

     ja buoredit programmerima baktu

Åhpadattijn árvustallam

Åhpadattijn árvustallam galggá viehkken åvdedit oahppamav ja máhtudagáv åvddånahttet matematihkan. Oahppe vuosedi ja åvddånahtti máhtudagáv fágan 8. dásen gå åtsådi ja generalisieriji matematihkalasj aktijvuodajt algebrájalattjat. Oahppe vuosedi ja åvddånahtti aj máhtudagáv gå praktihkalasj aktijvuodajn åtsådi ja målsodi tjuolmmatjoavddema ja modellierima åvdåstimvuogij gaskan. Sij vuosedi ja åvddånahtti aj máhtudagáv gå resonneriji ja argumentieriji barggovuogij ja tjoavddusij åvdås.

Åhpadiddje galggá dibddet oahppijt vájkkudit åhpadussaj ja arvusmahttet oahppama mielav dan baktu jut oahppe bessi åtsådit matematihkav stratesjijjaj, sjuggelisvuoda, imájdallama ja ságastallamij baktu. Åhpadiddje ja oahppe galggi ságastallat oahppij åvddånime birra matematihkan. Oahppe galggi bessat gæhttjaladdat ja boasstot dahkat. Dajna máhtudagájn mav oahppe vuosedi, galggi bessat moalgget majt ietjasa mielas bukti, ja ietjas fágalasj åvddånime badjel reflektierit. Åhpadiddje galggá bagádallat ienep oahppama gáktuj ja åhpadimev hiebadit navti váj oahppe bessi adnet rádijt åvdedittjat ietjasa máhtudagáv vuojnátjit aktijvuodajt funksjåvnåjn ja algebran, ietjasa máhtudagán tjuolmmatjoavddemin ja ietjasa tjoavddusij åvdås argumentierit.