Ööhpehtimmieveeljeme (UTV01‑03)
Maahtoeulmieh jïh vuarjasjimmie
Maahtoeulmieh
Lïerehtimmien ulmie lea learohke edtja maehtedh
- jïjtse vieksiesvoeth jïh jïjtsevoeth jïh ïedtjh buerkiestidh, jïh maehtedh dam vuejnedh ektiedimmesne ööhpehtimmie- jïh barkoesjaavnjoejgujmie jïh jieledehaalveminie
- bïevnesh ööhpehtimmien jïh barkoen bïjre tjöönghkedh, analyseeredh jïh nuhtjedh
- ööhpehtimmienuepieh goerehtidh joekehtslaakan, jïh ovmessie ööhpehtimmiegeajnoeh tjïelkestidh jïh mejtie barkoesuerkide dah maehtieh vedtedh
Tjïelkestimmie maahtoeulmide
Med utdanningsveier menes videregående opplæring, opplæring i bedrift, fagskole, høyere utdanning m.m.
- daajroem vejtiestidh barkoejieleden bïjre viehkine pryövedh jïh goerehtidh jïh ussjedadtedh guktie monnehkevoeteulmieh, konjunktuvrh jïh teknologije barkoemaarkedem, barkoeh jïh barkoevuekieh baajnehtieh
- konsekvensh ålkoestimmeste digkiedidh jïh ekonomeles jïh sosijaale aarvoem barkoste guarkedh indivijde- jïh seabradahkedaltesistie
- tjïelkestidh mij jïh gie maahta karreijeereveeljemem baajnehtidh, jïh maam ulmide daate åtna jïjtse veeljemidie
Tjïelkestimmie maahtoeulmide
Arbeide med elevers bevissthet om hvem og hva som påvirker karrierevalg som kulturelle betingelser, kjønn, foreldre, venner m.m.
- tjoeleperspektijvh karrijeereveeljemisnie goerehtidh jïh digkiedidh
Tjïelkestimmie maahtoeulmide
Dette gjelder både muligheter og hindringer som kan ligge i kjønnsrelaterte karrierevalg. F.eks. hvordan tradisjonelle forestillinger om kjønn og yrker kan begrense valgmuligheter, om utfordringer i et kjønnsdelt arbeidsmarked, hva det har å si å ta kjønnsutradisjonelle karrierevalg, osv.
- nuepieh vuejnedh jïh jïjtse åssjalommesh dahkose jïh veeljemasse jeatjahtehtedh, jïh mubpiejgujmie ektine ussjedadtedh konsekvensi bijjeli karrijeereveeljemistie
- haalvemestrategijh evtiedidh jïh nuhtjedh juktie sertiestimmieh jïh haestemh gïetedidh ööhpehtimmien jïh karrijeeren bïjre
Tjïelkestimmie maahtoeulmide
Å utvikle mestringsstrategier handler om å ha pågangsmot, være aktiv og søke løsninger ved motgang og hindringer, finne ut hva som hjelper og hvem som kan støtte. Karriereutfordringer kan f.eks. oppstå når det av ulike grunner blir vanskelig eller umulig å realisere sine karriereønsker. Overganger innebærer både endringsprosess og tid og kan være fra en rolle til en annen, samt endringer i orientering mot rollen en har.
- barkoebïevnesh toelhkestidh, CV:m jïh barkoeohtsemem tjaeledh jïh daajroem vejtiestidh guktie hivjen barkoegïhtjehtimmiem dorje
Jaabnan vuarjasjimmie
Jaabnan vuarjasjimmie edtja viehkiehtidh lïeremem eevtjedh jïh maahtoem faagesne evtiedidh. Learohkh maahtoem vuesiehtieh jïh evtiedieh ööhpehtimmieveeljemisnie gosse jïjtsh evtiedimmien jïh karrijeerelïeremen bijjeli ussjededtieh, jïh vuarjasjimmiefaamoem vuesiehtieh digkiedimmesne etihkeles aehpijste. Learohkh aaj maahtoem ööhpehtimmieveeljemisnie vuesiehtieh gosse nuepieh tjïelkestidh ööhpehtimmesne jïh barkosne, jïh daajroem nuhtjieh jïjtsh soejkesjh digkiedieh dan guhkiebasse karrijeerese. Learohkh maahtoem evtiedieh ööhpehtimmieveeljemisnie gosse ahkedh vielie ovmessie strategijh jïh faagedïejvesh nuhtjieh sijjen faagemaahtoem buektieh, individuellelaakan jïh mubpiejgujmie ektine.
Lohkehtæjja edtja ööhpehtimmiegeajnoem sjïehteladtedh mij lïeremem vadta desnie gusnie learohken maahtoem maahta vååjnesasse båetedh joekehtslaakan. Jeereldihkie lïeremetsiehkiej tjïrrh jïh soptsestallemisnie lohkehtæjjine, fïereguhte learohke edtja voerkes sjïdtedh jïjtse lïeremen bïjre. Learohkh edtjieh bïevnesh bååstede åadtjodh mah lïeremem eevtjieh, mah dejtie skreejrehtieh jïh bïhkedieh guhkiebasse barkedh teemajgujmie goh jïjtse evtiedimmie, ööhpehtimmiesysteeme jïh barkoejielede.