Matematihka 1.–10. ceahkki (MAT01‑05)
Guovddášelemeanttat

Suokkardeamis matematihkas galget oahppit ohcat minstariid, gávdnat oktavuođaid ja digaštallat ja gávnnahit oktasaš áddejumi. Oahppit galget eanet deattuhit strategiijaid ja bargovugiid dan sadjái go čovdosiid. Čuolbmačoavdimis matematihkas galget oahppit ovdánahttit metoda čoavdit čuolmma man eai dovdda ovddežis. Algoritmmalaš jurddašeapmi lea dehálaš proseassas ovdánahttit strategiijaid ja bargovugiid čoavdit čuolmmaid, ja dat mearkkaša cuvket čuolmma oassečuolbman man sáhttá čoavdit systemáhtalaččat. Dasto mearkkaša dat árvvoštallat sáhttá go oassečuolmmaid buoremusat čoavdit digitála reaidduiguin vai daid haga. Čuolbmačoavdimis lea maiddái sáhka analyseret ja earáhuhttit almmus ja amas čuolmmaid, čoavdit daid ja árvvoštallat leat go čovdosat gustovaččat.

Okta modealla matematihkas lea válddahit duohtavuođa matematihkalaš gielain. Oahppit galget áddet mo matematihka modeallat geavahuvvojit válddahit árgabeaieallima, bargoeallima ja muđui servodaga. Modelleremis matematihkas lea sáhka ráhkadit dákkár modeallaid. Lea maiddái sáhka kritihkalaččat árvvoštallat leat go modeallat gustovaččat, ja mat ráddjehusat dain leat, árvvoštallat modeallaid vuođđodilálašvuođaid vuođul ja árvvoštallat sáhttá go daid geavahit eará oktavuođain. Geavahusaiguin matematihkas lea sáhka das ahte oahppit ožžot áddejumi das mo sii galget geavahit matematihka iešguđetlágan oktavuođain, sihke fágas ja dan olggobealde.

Resonneremis matematihkas lea sáhka máhttit čuovvut, árvvoštallat ja áddet matematihkalaš jurddašanortnegiid. Dat mearkkaša ahte oahppit galget áddet ahte matematihkalaš njuolggadusat ja bohtosat eai leat sahtedohko, muhto dain leat čielga vuođuštusat. Oahppit galget hábmet iežaset resonnemeanttaid sihke danne vai áddejit ja čovdet čuolmma. Ákkastallamis matematihkas lea sáhka das ahte oahppit vuođuštit bargovugiid, resonnemeanttaid ja čovdosiid ja duođaštit daid gustovašvuođa.

Ovddasteamit matematihkas leat vuogit ovdanbuktit matematihkalaš doahpagiid, oktavuođaid ja čuolmmaid. Ovddasteamit sáhttet leat konkrehta, kontekstuálalaččat, visuálalaččat, verbálalaččat ja symbolalaččat. Gulahallamis matematihkas lea sáhka das ahte oahppit geavahit matematihkalaš giela ságastallamiin, ákkastallamin ja resonnemeanttain. Oahppit galget beassat geavahit matematihkalaš ovddastemiid iešguđet oktavuođain iežaset vásáhusaid ja matematihkalaš ságastallamiid bokte. Oahppit galget beassat čilget ja vuođuštit ovddastanvugiid válljemiid. Oahppit galget máhttit molssodit gaskal matematihkalaš ovddastemiid ja árgabeaigiela ja lonohallat iešguđetlágan ovddastemiid gaskka.

Abstrakšuvdna matematihkas mearkkaša ahte oahppit dađistaga ovdánahttet jurdagiid, strategiijaid ja matematihkalaš giela formaliserema. Ovdánahttin vuolgá konkrehta válddahusain formálalaš symbolagillii ja formálalaš resonnemeanttaide. Generaliseremis matematihkas lea sáhka das ahte oahppit fuomášit oktavuođaid ja struktuvrraid, ii ge sidjiide addo gárvves čoavddus. Dat mearkkaša ahte oahppi sáhttá suokkardit loguid, rehkenastimiid ja govvosiid gávdnan dihtii oktavuođaid ja dasto formaliseret go geavaha algebra ja ulbmillaš ovddastemiid.

Matematihkalaš máhttosuorggit fátmmastit loguid ja lohkoáddejumi, algebra, funkšuvnnaid, geometriija, statistihka ja jáhkehahttivuođa rehkenastima. Oahppit fertejit árrat oažžut buriid lohkodoahpagiid ja ovdánahttit máŋggabealat rehkenastinstrategiijaid. Algebras lea sáhka suokkardit struktuvrraid, minstariid ja oktavuođaid ja lea dehálaš eaktu vai oahppit galget máhttit generaliseret ja modelleret matematihkas. Funkšuvnnat addet ohppiide dehálaš reaiddu studeret ja modelleret rievdamiid ja ovdáneami. Geometriija lea dehálaš vai oahppit ovdánahttet buori latnjaáddejumi. Máhtu statistihka ja jáhkehahttivuođa rehkenastima birra addá ohppiide buori vuođu go galget dahkat válljemiid iežaset eallimis, servodagas ja bargoeallimis. Máhttosuorggit leat vuođđu maid oahppit dárbbašit ovdánahttit matematihkalaš áddejumi go suokkardit oktavuođaid matematihkalaš máhttosurggiin ja daid gaskka.