Sámegiella vuosttašgiellan oahppoplána (SFS1-04)

Gelbbolašvuođamihttomearit 10. jahkeceahki maŋŋel

Njálmmálaš gulahallan

Mål for opplæringen er at eleven skal kunne

• guldalit, čoahkkáigeassit váldosisdoalu ja fáhtet relevánta dieđuid njálmmálaš teavsttain
• ságastallat girjjálašvuođa, teáhtera ja filmma hámi ja sisdoalu birra ja ovdanbuktit dulkojeaddji lohkama ja dramatiserema
• oassálastit digaštallamiin vuođustuvvon oaiviliiguin ja áššálaš ákkastallamiin
• ovdandivvut fágaáššiid gos ulbmillaččat geavahit digitála reaidduid ja mediaid
• árvvoštallat iežas ja earáid njálmmálaš ovdanbuktimiid fágalaš eavttuid vuođul

Čálalaš gulahallan

Mål for opplæringen er at eleven skal kunne

• máhttit stuorát teakstahivvodagas šearpmas ja báhpiris gávdnat, ovttastit ja árvvoštallat relevánta dieđuid go bargá fágain
• lohkat, muitalit sisdoalu ja gávdnat temá iešguđetlágan šáŋŋeriid teavsttain ja gaskkustit vejolaš dulkomiid
• dovdát váikkuhangaskaomiid humora, ironiija, kontrásttaid ja buohtastahttimiid, symbolaid ja gielalaš govahallamiid ja geavahit daid iežas teavsttain
• čállit kreatiiva, informatiiva, reflekterejeaddji ja ákkastalli teavsttaid vuođustuvvon oaiviliiguin, heivehuvvon vuostáiváldái, ulbmilii ja mediai
• čállit iešguđetlágan teavsttaid ovdamearkateavsttaid ja eará gálduid minstara mielde
• jorgalit teavsttaid dárogielas sámegillii
• plánet, hábmet ja ráhkadit iežas teavsttaid manuálalaččat ja digitálalaččat ja dađi mielde proseassas árvvoštallat daid kvalitehta giella- ja teakstamáhtu vuođul
• siskkildit (integreret), refereret ja siteret relevánta gálduid dakkár vuohkái man lea vejolaš dárkkistit dalle go dat lea ulbmillaš
• albmanahttit girjás sátneriggodagain ja hálddašit ortografiija, cealkkaduddjoma ja teakstaduddjoma

Giella, kultuvra ja girjjálašvuohta

Mål for opplæringen er at eleven skal kunne

• selvehit dássemolsašumi/jietnadatrievdamiid
• hálddašit vearbasojaheami indikatiivvas, vássánáiggis ja kondišunálas ja dovdát potensiálahámiid dain sámegielain main dat gávdnojit
• hálddašit nomeniid vuođđosojaheami ovttaidlogus ja máŋggaidlogus
• sojahit ovttavásttolaččat lohkosániid, pronomeniid ja substantiivvaid
• hálddašit grammáhtalaš doahpagiid mat válddahit movt giella lea huksejuvvon
• ságaskuššat gielladikšuma birra ja movt ovdánahttit giela
• dovdat retorihkalaš hástalanhámiid ja ákkastallanvugiid
• ságastallat máŋggagielatvuođa ja máŋgga kultuvrii gullevašvuođa birra
• muitalit giellaguovlluid birra Sámis ja identifiseret sámegielaid oassin suoma-ugralaš giellabearrašis
• selvehit makkár vuoigatvuođat leat sámegiela hárrái
• lohkat álkis teavsttaid ovtta eará sámegillii ja ságastallat ovttaláganvuođaid ja erohusaid birra iežas giela ektui
• muitalit sámi girjjálašvuođa girječálliid ja klassihkkáriid birra
• lohkat eará álgoálbmogiid teavsttaid ja buohtastahttit daid sámi teavsttaiguin
• válddahit ovttasdoaimma estehtalaš váikkuhangaskaomiid gaskka ovttastuvvon teavsttain ja reflekteret mo jietna, giella ja govat váikkuhit min
• čilget ja geavahit persovdnasuodjalusa ja dahkkivuoigatvuođa vuođđoprinsihpaid teavsttaid geavaheamis ja almmuheamis
• ovdandivvut bohtosiid iežas válljen čiekŋudeamis juogo girječállimii, girjjálaš temái dahje gielalaš temái ja vuođustit teavsttaid ja temá válljejumi